Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/131

ich łagodności, aby im zmartwienia nie sprawić, a surowość nie zobojętni ich uczuć, są one bowiem nieustającemi dowodami przekonane o miłości rodzicielskiéj i wiedzą, że starania podejmowane około ich wychowania tylko ich samych dobro mają na celu; dla takich téż rodziców czują dzieci z własnego popędu uległość i posłuszeństwo, przymioty pożądane a ułatwiające wychowanie.
 Przy budowaniu woli i dla nadania jéj silnych podstaw koniecznymi pomocnikami są uległość i posłuszeństwo, ale posłuszeństwo, które z zaufania do miłości rodzicielskiéj płynie, lecz nie z przymusu wynika. Posłuszeństwo dla rodziców jest uczuciem wrodzoném, które wychowanie wzmacnia lub osłabia. Na dzieci, nie umiejące rozróżnić złego od dobrego, nie można wpływać moralnie, wydają im się przeto rozkazy zwięźle a zrozumiale, nigdy atoli nie należy zakazywać rzeczy nieznanych, zakaz bowiem niewczesny otwiera oczy, zdziera z nich niewinności urok, budzi myśli zdrożne i prowadzi do złego. Tu częstokroć nie złość, lecz pustota lub ciekawość jest ponętą do grzechu. U dzieci więcéj już rozwiniętych łagodzi się wyraz posłuszeństwa szerszém wyjaśnieniem, a w wieku młodzieńczym udzielają się rady, których dzieci ściśle się trzymają. Tym sposobem przechodzi się stopniowo od bezwzględnego posłuszeństwa do usamowolnienia dziecka, skok bowiem nagły od surowéj zależności do wolności mógłby spowodować nadużycie ostatniéj. Zaszczepione rozumnie posłuszeństwo jest podstawą przyszłéj karności obywatelskiéj, a powściąganie rozmaitych zachcianek, których w obec posłuszeństwa dla rodziców odmówić sobie dziecko musi, wyrabia w niém zwolna obywatelskie zaparcie się samego siebie w obec interesu sprawy publicznéj, poszanowanie solidarności i uległość dla praw Boskich i ludzkich. Wszelkie moralizowanie,