Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/13

i narodowych, którzy nareszcie mają ostrzegać ogół i służyć mu w każdym trudnym razie doświadczoną radą i wskazywać drogi proste, jakie wiodą naród do odrodzenia, a ostrzegać przed mylnemi, prowadzącemi do zatracenia.
 Wszystkie te drogi, na jakich naród nasz dotąd odrodzenia szukał, nie doprowadziły go, — jak wiemy, — do celu; widać, że albo drogi źle obrane były, — albo też w organizmie tkwią błędy, które paraliżują wszelkie czynności i posunąć się z miejsca nie dozwalają. Trudno jest zaprawdę wyszukać drogi właściwe, trudniéj utrzymać się na nich, trudniéj jeszcze odkryć błędy, a najtrudniéj przyznać się do nich, wyleczyć się z nich i nie zapadać w nie więcéj. Gdyby można zamierzone cele osięgać bez błędów, zawodów i strat, droga żywota nie byłaby tak ciernistą, krwawą i bolesną, ale nie doprowadziłaby także do tego stopnia doskonałości, jaki się osięga walką przeciw błędom.
 Najcięższe i najzgubniejsze błędy narodu są te, które psują i osłabiają jego charakter. Do tych atoli błędów, niestety! nie każdy upadły naród przyznać się jest zdolnym lub skłonnym; nie widzi ich ten, co upadł tak nisko, że nie czuje już swego spodlenia, ani téż poznać je chce ten, którzy przy krnąbrnym obstając uporze, szkody, jakie z nich wypływają, zewnętrznym przypisuje przyczynom. Tylko wysokie poczucie godności narodowéj posiada do tego stanowczego kroku dosyć odwagi i mocy; ono jedno wskazać jest zdolne, gdzie się naród swemu charakterowi przeniewierzył, gdzie cechę jego zatarł, czy jakim obcym pierwiastkiem go osłabił, czy téż egoizmem go splamił. Naród, który się dopuszcza tych wszystkich grzechów naprzeciw charakterowi swemu, własną swą ręką sam się zabija. Śmierć podobna w narodach, posiadających własny byt polityczny, nie przychodzi tak szybko, jak w ujarz-