Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/124

jawiające się coraz to nowe wymysły, zdolne najwyrafinowańszą gastronomią do syta zaspokoić. Jakkolwiek prąd zmysłowości unosi z sobą nieomal świat cały, to jednakże nigdzie tak swobodnie nie faluje on, jak u nas, gdzie żadnych nie napotyka on zapór; tu nurty jego bez przeszkód podrywają resztki podstaw bytu i z sobą unoszą, sile ich pędu nikt oprzeć się nie zdoła: padają młodzi i starzy, mędrcy i prostaczkowie, wszyscy zgoła nurzają się w nich, a pogrążeni w miękkim ich mule, niezdolni już wznieść się do wyższego szczęścia, dobywają ostatki sił na wynajdywanie nowych, dogadzających zmysłowym skłonnościom rozkoszy. Czyżby ta żądza używania, zniżająca wartość wewnętrzną, miała być oznaką przygotowania ostatniéj stypy dla toczącego nasz organizm robactwa? Środkiem zapobiegającym temu zniszczeniu jest umiarkowanie i wstrzemięźliwość; skłonności do nich należy w duszach dzieci zaszczepiać i wpajać zarazem tę zasadę, że człowiek nie na to żyje, aby jadł, lecz na to je, aby żył; że rozpasanie skłonności w kierunku zmysłowym świadczy o degradacyi, gdy powstrzymanie i sprostowanie tychże jest znamieniem moralnego podniesienia.
 Jeżeli złe skłonności zmysłowe są szkodliwe, to umysłowe zgubniejsze jeszcze wywołują skutki. Najwięcéj z nich rozpowszechnioną jest skłonność do lenistwa, należy ją otóż starannie w dziecku wykorzeniać, prowadzi ona bowiem do jednéj z najszkodliwszych wad. Św. Augustyn powiedział, że „lenistwo jest poduszką szatana.” Jest to prawda, któréj znaczenia nie waży się nikt podać w wątpliwość; na téj to poduszce szatana wylęgają się i wzrastają wszelkie przywary, błędy, a nawet i dojrzewają zbrodnie; na niéj rozbudzają się złe myśli, które prowadzą do złych uczynków i rozmaitych zmysłowych niecnot. Leniwiec nie może znieść,