Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/122

człowieka jest tylko środkiem prowadzącym go do wyższego celu, a celem tym jest żywot wieczny, do którego się przenosi, cielesne zrzuciwszy okowy. Żywot ten będzie tém szczęśliwszy, im więcéj duch w czasie ziemskiéj pielgrzymki przez udoskonalenie został do niego przygotowany. A udoskonala on się przez walkę z namiętnościami, które, lubo są dane przez przyrodę, to jednakże, jak wszystko na świecie, są dobre i złe. Przeznaczeniem ich jest podniecać człowieka do nieustającego ruchu, mają jednakże z umiarkowaniem działać, albowiem gwałtowność ich wyniszcza ducha i ciało. Wychowania zadaniem jest rozbudzać namiętności w naturach uśpionych a poskramiać je w gwałtownych, zwolnione bowiem przekraczają wszelkie prawa, przemieniają się w nienasycone żądze, które tłumią wszelkie poczucie ludzkości i sprawiedliwości, aby tylko dogodzić zewnętrznemu blaskowi. Najcięższe jarzmo, jakie człowiekowi w życiu dźwigać przychodzi, jest to, które mu nakładają jego własne namiętności, powinno przeto wychowanie z tego jarzma dziecko wyzwolić przez doskonalenie sił jego duchowych.
 Skłonność powstaje z uczucia, a ze skłonności rodzi się chęć, która prowadzi do zamiaru a następnie do czynu. Skłonności nie są w dzieciach trwałe, są one słabe, chwieją się i zmieniają według nastręczających się coraz nowych przedmiotów i okoliczności. W dziecinnych tych skłonnościach objawiają się pierwsze woli zawiązki, na które rodzice oko swe zwracać i nieustającą baczność mieć powinni, aby dobre ich zarody pielęgnować i wspierać, niewinne jeszcze ku dobremu kierować, wszystkie złe przezornie łagodzić a nie surowo i nagle przytłumić i tępić. Złe skłonności wykorzenić się całkiém nigdy nie dadzą, mogą być pokonane na czas pewien, przy pierwszéj jednak sposobności z tém większą