Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/121

i obywatelskim. Matki, panując nad wrażeniami i pojęciami dzieci w zaczątku ich życia, jak i w pierwszéj ich młodości, wpływają bezpośrednio na ich wychowanie; widzimy, jak do matki tuli się wątła dziecina, patrzy jéj pojętnie w oczy i z nich pierwsze czerpie wrażenia; do matki śmieléj, aniżeli do ojca, przychodzi dorastające dziecko i pierwsze swe zwierzenia przynosi matce; dojrzałe już dzieci z całą ufnością jéj otwierają serca swego tajniki! Ztąd téż wpływ matek na wychowanie dzieci tak jest wielki, iż śmiało rzec można, że one, mając w ręku wychowanie młodych pokoleń, stanowczo wpływają na losy kraju; powołanie przeto, jakie im naznaczył Bóg, jest ważne, aby zaś temu podołały, mają przedewszystkiém być same matkami-obywatelkami, a ażeby takiemi być mogły, muszą odbierać nie cudzoziemskie, lecz narodowe wychowanie domowe.
 Na wyrobienie ducha obywatelskiego i pracy wpływa wychowanie domowe przez uszlachetnienie serca i wykształcenie ducha w ogólności. Jeżeli rozwinięcie władz umysłowych jest trudném zadaniem, to otworzenie ducha i udoskonalenie jego o wiele jest trudniejszém, należy bowiem utajone w nim namiętności odkryć, dobre skłonności wzmacniać, złe na lepsze wprowadzać drogi, a władzom nadać pewną do kierowania siłę.
 Najwyższą w człowieku istotą niewidzialną i nieśmiertelną jest duch, w nim są złożone Bóstwa iskierki, które goreją wiecznie. Duch ten odróżnia człowieka od zwierzęcia, które działa tylko podług fizycznych popędów i nie ma żadnego moralnego prawa, gdy człowiek piastuje w swém łonie prawo Boskie, a tém jest sumienie, będące pośrednikiem między nim a Najwyższym Stwórcą. Gdy jedynym celem zwierzęcego życia jest utrzymanie go przez pożywienie, to życie