że czas wielki zejścia z niéj, a cofnięcia się w koła rodzinne, koła społeczne, a tam przechowywaniem tradycyi narodowych troskliwém pielęgnowaniem sił dawnych, nauką i pracą przygotowywać siły nowe, i temi dźwigać wewnętrzną wartość i godność narodu. Nie na to nas bowiem Bóg stworzył abyśmy tylko służyć mieli za żywioł do tworzenia pokładów kości, i krwią naszą użyzniać ziemię dla tych właśnie ludów które nas wytępią, ale na to, abyśmy rozumnie i moralnie doskonalając zdolności dane nam szczerze od Boga, służyli wiernie wszczepionym w dusze nasze ideom narodowości i religii.
Wiem że stare zakorzenione idee nie łatwo ustępują nowym, ztąd téż nie rokuję łatwego zwycięztwa idei rewolucyi przez naukę, nad ideą rewolucyi przez siłę, i ten wzgląd mnie składania do przyzwania w pomoc jednéj z potęg umysłowych Francyi Emila de Girardin,[1] który rozbierając sprawę oświaty powszechnéj, siłę nauki podnosi, i tak ją przedstawia
„Nauka jest prawo do cywilizacyi.
„Prawo do cywilizacyi jest końcem prawa do rewolucyi
„Kto mówi rewolucya, mówi ryzyko.
„Kot mówi cywilizacya, mówi postęp.
„Na cywilizacyi zawsze się zyskuje, na rewolucyi często się traci.
„Cywilizacya nic nie wystawia na szwank i wszystko rozstrzyga.
„Cywilizacya jest to ciągła rewolucya.
„Rewolucya jest to cywilizacya przerwana.
„Cywilizacya jest to rewolucya przez naukę.
„Rewolucya jest to cywilizacya przez siłę.
- ↑ La politique universelle par Emile de Girardin.
