Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/683

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

śpica żelazna; koniec igły, strzałki kompasowej i t. p.

Żelezieć, przechodzić w żelazo, stawać ś. podobnym do żelaza.

Żeleźniak, wielki garnek żelazny. do gotowania — p. Żelaziak.

Żeleźnica, kobieta, pracująca przy wyrobie żelaza, kobieta, handlująca żelazem; szyna kolejowa.

Żeleźnictwo, przemysł żelazny, wyrób przedmiotów żelaznych; handel żelazem.

Żeleźnik, Żelaźnik, rzemieślnik, pracujący koło żelaza, kowal, giser; handlarz żelazem; garnek, kocioł żelazny.

Żelisławka, rodzaj motyla.

Żełw, Żełwica, Żołwica, siostra męża w stosunku do jego żony.

Żełwa, szyldkret.

Żełwicap. Żełw.

Żenada, fr., nieśmiałość, zakłopotanie, wstydzenie ś., przymus.

Żenąć, gnać, pędzić.

Żeniaczka, żenienie ś., pora żenienia ś.

Żenić (o mężczyznach) kogo: dawać mu żonę; ż. s., brać żonę.

Żeniec, mężczyzna, który żnie zboże, żeńca, żniwiarz.

Żenować, fr., przyprawiać o zakłopotanie, wstydzić, ambarasować; ż. ś., doznawać zakłopotania, czuć ś. zaambarasowanym, onieśmielonym, wstydzić ś.

Żentyca, rum.p. Żętyca.

Żeńcap. Żeniec.

Żeńczy, odnoszący ś. do żeńca.

Żeński, odnoszący ś. do żony, t. j. do kobiety, kobiecy, niewieści, białogłowski; należący do żony, właściwy żonie; oznaczający płeć żeńską, samiczy; w bot., kwiat ż. = mający tylko pręciki; w gram., jeden z trzech rodzajów gramatycznych, wyrażający w końcówkach imion płeć żeńską w kobietach i istotach żywych, a przez podobieństwo rozciągający ś. i na mnóstwo rzeczy nieżyjących; przen., zniewieściały, miękki, łagodny, czuły, tkliwy.

Żeńskość, kobiecość, niewieściość.

Żer, pokarm zwierząt, pasza: iść na ż. dzikich zwierząt i ptaków = być przez nich pożartym; przen., zdobycz, łup; iść na ż. kogo a. czego = być oddanym na ofiarę, na łup.

Żerant, fr.p. Żyrant.

Żerca, ten, który żre, pożeracz.

Żerdka, zdr. od Żerdź.

Żerdzianka, owad z rzędu tęgopokrywych, zgrzypik (f.).

Żerdziowaty, podobny do żerdzi.

Żerdziowy, odnoszący ś. do żerdzi, z żerdzi zrobiony.

Żerdź, cienki, długi drąg drewniany, tyka, tyczka.

Żeremię, osada bobrów.

Żerminal, fr., we francuskim kalendarzu republikańskim nazwa miesiąca od 21 marca do 19. kwietnia.

Żernie, przysł., tucznie, tłusto.

Żerność, otyłość, tuczność.

Żernowiecp. Żarnowiec.

Żerny, dający żer, obfity w żer, w paszę tłustą, tuczący; tuczny, tłusty, otyły; chętny do jadła, chciwy na żer.

Żerować, szukać żeru; żywić ś., paść ś., żreć.

Żerowe (-ego), opłata od wypasu trzody chlewnej, wpędzonej do lasu na żołędzie i bukiew.

Żerowisko, miejsce żerowania, gdzie żerują ptaki i zwierzęta; żer, żerowanie, szukanie żeru.

Żerownyp. Żerny.

Żerść, piasek gruboziarnisty, krupowiec.

Żertwa, Żartwa, ofiara całopalna; wszelka ofiara: dać, rzucić na ż-ę = poświęcić na ofiarę.

Żertwować, składać na ofiarę, ofiarowywać, poświęcać.