Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/519

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zapalniczka, przyrządzik kieszonkowy do zapalania papierosów lub cygar (f.).

Zapalniczy, służący do zapalania: knoty z-e = do zapalania materjałów palnych; kiszka z-a = woreczek podłużny, wypełniony prochem, do zapalania zasadzanej miny w podkopach.

Zapalnie, przysł., z zapalnością; zapalczywie.

Zapalnik, rurka blaszana a. trzcinowa, napełniona prochem, którą zatyka ś. w zapał armaty i za pomocą której zapala ś. nabój.

Zapalność, własność wielu ciał zapalania ś. płomieniem za zbliżeniem do ognia, palność.

Zapalny, łatwo zapalający ś., palny; skłonny do zajurzenia ś., do gniewu; zmysłowy, gorący; namiętny; mający własność zapalania; całopalny: ofiara z-a.

Zapalony, którego zapalono; z zapałem czyniący co, z zapałem oddający ś. czemu, miłujący co z zapałem: z. miłośnik sztuki, z. podróżnik, z. wielbiciel kobiet; z. gniewem = rozgniewany; z-a głowa = zapaleniec, entuzjasta.

Zapalować, zagrodzić palami.

Zapał, zapalenie, ogień, płomień; przen., rozpalenie namiętności, żarliwość, ognistość, zapalczywość, roznamiętnienie, entuzjazm, uniesienie, podniecenie duchowe; u broni palnej: kanalik, przechodzący wskroś metalu aż do dna komory, przez który nabój ś. zapala (fig.); gatunek tkaniny bawełnianej koloru ponsowego.

Zapała, żagiew, podnieta.

Zapałka, to, czym ś. co zapala, podpala; z-ki, małe, cienkie drewienka z łebkiem pokrytym masą, złożoną z chloranu potasu, proszku szklanego i gumy, które pociera ś. o papier, przylepiony do pudełka, pokryty czerwonym fosforem, siarkiem antymonu, siarkiem żelaza (z-i szwedzkie); z-i włoskie = mają zamiast drewienka cienki stoczek parafinowy; z. bengalskie = mają łebek, pokryty masą bengalską danego koloru; w kuch., masło, zasmażone z mąką.

Zapałowy, dotyczący zapału u broni palnej.

Zapamiętaćp. nied. Zapamiętywać.

Zapamiętale, przysł., nie pamiętając o niebezpieczeństwie, z zapamiętałością, ze zbytnią gorliwością.

Zapamiętalec, człowiek zapamiętały, uparty, mszczący ś.

Zapamiętałość, stan człowieka zapamiętałego, gniew, upór.

Zapamiętały, który stracił panowanie nad sobą, równowagę duchową wskutek silnego wzruszenia a. silnej namiętności, zapomniał o wszystkich obowiązkach, nakazach moralnych, niebezpieczeństwach itp.; mszczący ś., mściwy, wściekły w swym gniewie.

Zapamiętanie, pamiętanie o czym, niezapomnienie, stan człowieka zapamiętałego.

Zapamiętliwość, brak pamięci.

Zapamiętliwy łatwo i przędko o czym zapominający; skory do zapomnienia.

Zapamiętne (-ego), podarunek dla urzędnika, pamiętne.

Zapamiętywać, dok. Zapamiętać; zachowywać, zatrzymywać co w pamięci, zasięgać pamięcią; zapominać; z. ś., zapominać ś., odchodzić od siebie, tracić równowagę od gniewu, od namiętności.

Zapanować, objąć co w zupełne władanie, zacząć panować nad kim a. nad czym.

Zapar, para, skąd wychodząca, wyziew, gorąco.