Świat, wszystko, co istnieje, wzięte jako całość, wszechświat, byt; ś. słoneczny = system słoneczny; każde ciało niebieskie, uważane, jako całość odrębna; ś. fizyczny, ś. przyrodzony, ś. zmysłowy = podpadający pod zmysły człowieka; ś. nadprzyrodzony, duchowy, nadzmysłowy = to, co nie podpada pod zmysły, leży poza sferą zmysłów, duchowość; ziemia, jako mieszkanie ludzi: Stary Ś. = Europa, Azja i Afryka; Nowy Ś. = Ameryka, Australja; pięć części ś-a; podróż naokoło ś-a = naokoło ziemi; objechać ś. = ziemię; pójść w ś. = opuścić dom, wyjść na obczyznę; życie ludzkie na ziemi, żywot doczesny: przyjść na ś. = urodzić ś.; zejść ze ś-a, rozstać ś. z tym ś-em = umrzeć; wydać na ś. = urodzić; ja już ze ś-a = życie moje na schyłku; tobie na ś. = wchodzisz w życie; stary jak ś. = bardzo stary, starodawny; tamten ś. = życie przyszłe, życie pozagrobowe; wyprawić kogo na tamten ś. = zabić; ludzie, towarzystwo ludzkie, sprawy ludzkie, obyczaje ludzkie: znajomość ś-a = doświadczenie; bywa w ś-ie = w towarzystwach; wielki ś. = najwyższe sfery towarzyskie; wchodzić w ś. = zaczynać bywać w towarzystwach; grupa istot, środowisko, część życia: ś. żywych, ś. umarłych, ś. mieszczański, ś. arystokratyczny, ś. zwierząt, roślin, minerałów; ś. chrześcijański = chrześcijanie; ś. muzułmański = mahometanie; ś. uczony = ludzie uczeni; obywatel ś-a = człowiek; jak ś. ś-em = nigdy dotąd; póki ś. ś-em = nigdy odtąd; nigdy w ś-ie = przenigdy; najmądrzejszy, najpiękniejszy, najgorszy i t. d. w ś-ie = ze wszystkich; cały ś. o tym mówi = wszyscy; poszedł w ś. = gdzie go oczy poniosą; choćby za ś. gotów jestem iść = choćby jak najdalej; na końcu ś-a, na koniec ś-a = bardzo daleko; znikli, jakby ich na ś-ie nie było = znikli bez śladu; mieszkać za ś-em = na ustroniu, w zupełnej samotności; unikać ś-a = usuwać ś. od ludzi; jakby ś. dopiero co na ś. narodził = jest naiwny, nie zna życia; jak na inny ś. przyszedł = zdziwiony jest nowiną; jakby nie z tego ś-a = uduchowiony, zamyślony, rozmarzony; o ś-ie a. o Bożym ś-ie nie wie = nieprzytomny (z pijaństwa, z radości); obłoki, mgła ś. zakryły = widok przesłoniły; wyjść na ś., wydać dzieło na ś. = na widok publiczny; wyjść trochę na ś. = z domu, na ulicę; życie świeckie, nie zakonne: opuścić ś. = wstąpić do klasztoru; wielka ilość, np.: ś. książek.
Światek, świat jakby w zmniejszeniu, niewielkie społeczeństwo; drobna część wszechświata; życie światowe; mały ś. = dzieci.
Światełko, niewielkie źródło światła, drobne światło, słabe światło.
Światłe, Światło, przysł., jasno, rozumnie.
Światło, faliste drganie eteru, działające na nasz nerw wzrokowy i wywołujące wrażenia świetlne; każde ciało świecące, źródło światła: ś. słoneczne, naturalne, dzienne; ś. polarne = promienie świetlne, rozchodzące ś. pod biegunem północnym; ś. księżyca, gwiazd; każda lampa, świeca, kaganek, łuczywo, palące ś. ognisko i t. p.; ś. elektryczne = powstające w trudnotopliwych przewodnikach pod działaniem silnego prądu elektrycznego; ś. gazowe = płomień palącego ś. gazu oświetlającego; oświetlenie; materjał a. energja, użyte na oświetlenie, ich koszt; miejsce oświetlone: wynosić co na ś. = ujawniać; czas, kiedy słońce świeci, dzień:
Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/33
Ta strona została przepisana.
