Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/85

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Piętnastoletni, żyjący lat piętnaście, trwający lat piętnaście.

Piętnastołokciowy, na piętnaście łokci długi a. szeroki.

Piętnastomiesięczny, żyjący 15 miesięcy, istniejący 15 miesięcy.

Piętnastorublowy, wynoszący piętnaście rubli.

Piętnastozłotowy, wynoszący piętnaście złotych, mający wartość piętnastu złotych.

Piętnastu, forma osobowa męska od Piętnaście.

Piętnasty, liczeb. porząd. od 15; piętnaście razy mniejszy od całości (cztery p-e = 4/15).

Piętnaście, Piętnastu, liczebnik główny, forma osobowa męska = 15.

Piętnaścioro, 15 osób a. zwierząt różnych płci; 15 przedmiotów, nie mających lp.: p. drzwi, sań, grabi i t. p.

Piętno, Piątno, narzędzie do cechowania, piętnowania, pieczęć; cecha, znak, znamię, pieczęć; przen., świadectwo, znamię, odbicie: p. zbrodni, hańby; plama, znak na skórze.

Piętnować, znak jaki na czym czynić, znaczyć, kłaść na czym cechę; cechować, naznaczać piętnem, robić na czym wyciski, uwydatniać, wyrażać; p. kogo = uwydatniać cechę ciemną jego charakteru; stemplować; p. zbrodniarza rozpalonym żelazem = wyciskać na jego skórze piętno na znak hańby; p. ś., wyrażać ś., malować ś., wyciskać ś., uwydatniać ś. (potęga woli p-uje ś. na jego czole).

Piętro, część budowli od posadzki do pułapu, zbudowana na niższej takiejże części; w domu mieszkalnym pokoje wzniesione jedne na drugich; kondygnacja; przen., ogół mieszkań, na jednym piętrze rozłożonych; p. w górn., warstwa pokładowa, występująca w kopalni jedna nad drugą.

Piętrowy, przym. od Piętro; położony jeden nad drugim; dom p. = mający jedno piętro.

Piętrzasty, wznoszący ś. piętrami, tarasowaty, spiętrzony.

Piętrzyć, układać w stos coraz wyższy, gromadzić coraz więcej, wznosić jedno nad drugim, spiętrzać; p. ś., wznosić ś. jedno nad drugim, spiętrzać ś., dźwigać ś. w górę; wyrastać, gromadzić ś.

Pigmej, gr., Pigmejczyk, karzełek, malutki człowieczek; przen., człowiek małych zasług, małego znaczenia w porównaniu z ludźmi wysoko cenionemi.

Pigment, łć., barwnik we krwi, nadający kolor skórze i włosom ludzi i zwierząt; barwnik roślinny.

Pigmentowy łć. papier = rodzaj papieru w rożnych barwach do odbitek fotograficznych.

Pigularz, żart., aptekarz.

Piguła, Pigułka, łć., gałeczka utoczona ze środków lekarskich z domieszką, lepiącą te środki w ciasto; przen., gorzka p. = przykrość, przykra wymówka; osłodzić p-ę = złagodzić wyrządzoną przykrość uprzejmością a. grzecznostką; połknąć p-ę = usłyszeć rzecz przykrą, wymówkę.

Pigwa, krzew z rodziny jabłkowatych (f.).

Pijacki, Pijaczy, właściwy pijakom, z pijaków złożony.

Pijaczka, kobieta, oddająca ś. nałogowo pijaństwu.

Pijaczyna, nędzny, pogardy godny pijak.

Pijak, człowiek, nałogowo oddający ś. pijaństwu, bibosz, opój, pijus, pijanica, alkoholik, człowiek trunkowy.

Pijalnia, miejsce, gdzie ś. pije, np. wody mineralne.

Pijalny, służący do picia, zdatny do picia, pitny.