Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/84

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ny; kobieta ładna; skończona p. = kobieta bardzo piękna.

Pięknotka, roślina z rodziny złożonych.

Piękny, odpowiadający poczuciu piękna, wywołujący dodatnie wrażenie niezależnie od swej wartości użytkowej, estetyczny, cudny, nadobny, kształtny, ładny, urodziwy, śliczny, przystojny; chwalebny, zaszczytny, zacny, szlachetny; czcigodny: p-a dusza, p. charakter, p-a myśl; spory, znaczny, pokaźny: p-e pieniądze to kosztuje; p. wiek = późna starość; odnoszący ś. do piękna: sztuki p-e = poezja, malarstwo, rzeźba, architektura, muzyka; p-e słówko, p-e słowa = obłudne, fałszywe, choć słodkie i wabiące; pewnego p-ego poranku, dnia = pierwszego lepszego poranku, dnia.

Piększyć, sztucznemi sposobami robić piękniejszym, upiększać; p. ś., upiększać ś, ozdabiać ś.

Piększydło, przyprawa, służąca do upiększenia, ozdóbka, przybranie (u sukni, we włosach itp.); środki kosmetyczne, służące do piększenia.

Pięściarz, zapaśnik, walczący na kułaki czyli pięście, bokser.

Pięść, dłoń i palce razem stulone. kułak; przen., siła brutalna, przemoc, gwałt: prawo p-i = prawo mocniejszego, prawo przemocy; p. przed prawem = siła przed prawem; podobne, jak p. do nosa = wcale niepodobne.

Pięta, tylna część stopy (2 fig.); po p-ach komu p. deptać = chodzić ciągle za kim, nie dawać mu spokoju, nalegać, pilnować, dokuczać; aż mu w p-y poszło = dotknięto go do żywego; p-ą wiercić = być w strachu a. w kłopocie; ma więcej rozumu w p-ie, niż inny w głowie = jest o wiele mądrzejszy; zbierać p-y umykać szybko; za p-ami czyjemi = tuż za nim; w p-ę mierzył, w nos uderzył = nie trafił, nie domyślił ś.; podnieść p-ę na kogo = uzuchwalić ś. przeciw komu; mam go w p-ie = nic sobie z niego nie robię, lekceważę go, gardzę nim; p. Achillesa = słaba strona czyjaś; część pończochy a. skarpetki, po włożeniu na nogę przypadająca do pięty (zarobić, zacerować p-ę).

Piętka, zdr. od Pięta; cząstka wystająca; odkrajany z wierzchu bochenka kawałek chleba ze skórką; w roślinie: kolanko; w p-ę gonić = głupstwa mówić i robić, tracić rozum, siły umysłowe.

Piętnaste, Po piętnaste, przysł., z piętnastego powodu, na piętnastym miejscu.

Piętnastka, cyfra piętnaście; liczba piętnaście.

Piętnastocentymetrowy, na 15 centymetrów długi, mający otwór o 15-tu centymetrach średnicy.

Piętnastodniowy, żyjący piętnaście dni, trwający piętnaście dni.

Piętnastofuntowy, mający piętnaście funtów wagi; wyrzucający kulę o piętnastu funtach wagi.

Piętnastogodzinny, żyjący piętnaście godzin, trwający piętnaście godzin z rzędu.

Piętnastogroszowy, wynoszący piętnaście groszy.

Piętnastokąt, figura gieometryczna o piętnastu kątach i piętnastu bokach.

Piętnastokątny, posiadający 15 kątów.

Piętnastokopiejkowy, wynoszący piętnaście kopiejek, kosztujący piętnaście kopiejek.

Piętnastokopiejkówka, moneta wartości 15 kopiejek, złotówka.

Piętnastolecie, piętnastoletni okres czasu; rocznica piętnastoletnia; piętnaście lat od jakiegoś zdarzenia.