Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/732

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rodzaj niewielkiego działa, falkonet.

Sokratyczny, gr., właściwy Sokratesowi, mędrcowi greckiemu († 399 r. przed Chr.); s-a ironja = udawanie, że się nie rozumie czego, aby lepiej poznać myśli drugiego; s-a metoda uczenia = metoda polegająca na nauczaniu nie za pomocą wykładu, lecz przez zadawanie pytań odpowiednio dobieranych, które pobudzają do samodzielnego zastanawiania ś. i zmuszają ucznia do czynnego współudziału w zdobywaniu wiedzy; s-a miłość = czysta, idealna, platoniczna.

Sokratyk, gr., zwolennik filozofji Sokratesa.

Sol, wł., piąta nuta gamy c dur: g.

Sola, łć., gatunek ryby z rodzaju płaszczek, delikatnym mięsie, zamieszkującej dna mórz piasczystych (fig.).

Solanina, łć., trucizna alkaloidowa w kiełkach starych kartofli i innych rodzajach roślin psiankowatych, działa paraliżująco na organy oddechowe i muskuły serca.

Solanka, podłużna, walcowata bułeczka osypana grudkami soli; duża solniczka; beczka po soli, solówka; woda ze źródła zawierającego sole, najczęściej sól kuchenna; roślina z rodziny komasowatych (fig.).

Solankowy, odnoszący ś. do solanki, przygotowany z solanki, kąpiele s-e.

Solano, hiszp., gorący i suchy wiatr, wiejący w południowej Hiszpanji od czerwca do września.

Solarjum, łć., zegar słoneczny; kompas; czynsz gruntowy; ganek nakryty, altana przy domu.

Solarnia, miejsce, gdzie solą mięsiwo.

Solarny, łć., słoneczny.

Solarstwo, zajęcie, praca solarza, handel solą.

Solarz, handlarz solą, prasoł.

Sola wł. weksel = weksel własny, którego tylko jeden egzemplarz wystawiono.

Sold, wł., moneta włoska, 20-ta, część lira = 5 centisimi.

Soldateska, wł., stan żołnierski; buta żołnierska; żołnierstwo niekarne.

Solecyzm, gr., błąd przeciw składni; wyraz lub wyrażenie pospolite, gminne, trywjalne; zwrot przeciwny piękności i wytworności języka literackiego; wykroczenie przeciw dobremu tonowi.

Solenity, łć., skamieniałe skorupiaki kształtu pochwy do noża.

Solenizacja, łć., uroczystość, np. imienin, urodzin i t. p.

Solenizant, łć., obchodzący uroczystość swoją, np. imieniny.

Solenizantka, łć., forma ż. od Solenizant.

Solenizować, łć., obchodzić w sposób uroczysty, świętować.

Solennie, łć., uroczyście.

Solenność, łć., uroczystość, obchód jakiej uroczystości, ceremonja solenna.

Solenny, łć., uroczysty, świąteczny.

Solenoid, gr., drut miedziany owinięty około walca żelaznego, lub zwinięty swobodnie w postaci linji śrubowatej i tworzący kształt rurki, połączony końcami z baterją elektryczną, przyrząd do, doświadczeń z elektromagnetyzmem, posiadający własności igły magnesowej.

Solfatara, wł., jaskinia, jama, jezioro, jako krater wulkanu, ziejącego parą wodną, dymem i gazem, najczęściej siarczystym, ale nie wybuchającego gwałtownie.