Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/652

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Sarkofag, gr., wspaniała wielka trumna kamienna, bogato rzeźbami okryta, w której starożytni chowali królów i kapłanów; rodzaj kamiennego grobowca w kształcie trumny (fig.).

Sarkologja, gr., część anatomji, zajmująca ś. badaniem mięśni i miękkich części ciała ludzkiego.

Sarkom, gr., mięsak, guz często złośliwy, mogący rozwijać ś. na wszystkich organach, najczęściej pod skórą między mięśniami.

Sarkoza, gr., dzikie mięso, tworzące ś. na ranach.

Sarmaci, gr., plemię, które w starożytności zajmowało te części Europy, gdzie później osiedlili ś. Słowianie; nazwa, dawana Słowianom, a zwłaszcza Polakom.

Sarmacja, gr., starożytna Polska.

Sarmacki, gr., odnoszący ś. do Sarmacji a. Sarmaty, właściwy Sarmatom, polski.

Sarman, hind., kapłan a. filozof indyjski.

Sarmata, gr., Polak starej daty, szlachcic polski dawnych poglądów i obyczajów, zacofany.

Sarmatyzm, gr., cechy charakteru, wady i obyczaje starej, rubasznej, ale szczerej szlachty polskiej (nazwa, stworzona przez postępowców w XVIII w.).

Sarn, Samiec, Sarek, samiec sarni, rogal, kozieł.

Sarna, zwierzę przeżuwające pełnorogie z rodziny jeleni (fig.).

Sarneczkap. Sarenka.

Sarni, należący do sarny, właściwy sarnie: s-e mięso = sarnina; nóżka s-a = rękojeść dyscypliny, z sarniej nogi wyrobiona.

Sarniak, młoda sarna; śrut sarni.

Sarnię, Sarniątko, młode sarny.

Sarnina, mięso sarnie, pieczeń z sarny.

Saros, okres astronomiczny, po upływie którego powtarzają ś. zaćmienia słońca i księżyca w dawnym porządku.

Sarpinka, ros., tkanina lniana a. bawełniana, wyrabiana przez włościan nadwołżańskich.

Sarsaparyllap. Salsaparylla.

Sasafras, Sasafrzan, wł., roślina z rodziny wawrzynowatych.

Sasanka, Sasanek, roślina z rodziny jaskrowatych, wietrznica, anemona, zawilec (fig.)

Saski kolor = jasnozielony.

Saszetka, fr., torebka a. poduszeczka, napełniona substancją wonną, używana do zapachniania bielizny i różnych innych przedmiotów.

Sataniczny, hebr., szatański, djabelski, złośliwy, dybiący na cudzą szkodę, rad z każdej cudzej szkody; s. kult — p. Satanizm.

Satanizm, hebr., ogół właściwości szatana, djabła; nienawiść do ludzi; zadowolenie z każdej cudzej szkody; sianie zepsucia i demoralizacji dla miłości zła; kult szatana; cześć, oddawana szatanowi przez niektóre sekty, oraz czarowników i czarownice; uwielbie nie pierwiastka zła w literaturze.

Satelita, łć., ciało niebieskie krążące dokoła swojej planety księżyc, trabant; przen., nieodstępny towarzysz.

Satrapa, gr., wielkorządca prowincji w starożytnej Persji; przen. tyran, ciemięzca.

Satrapja, gr., namiestnictwo prowincja w Persji.

Saturacja, łć., nasycenie płynu