Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/653

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

substancją rozpuszczalną; w chemji: zobojętnienie; lekarstwo: roztwór węglanu sodu, nasycony kwasem cytrynowym; w cukrownictwie: strącenie nadmiaru wapna z soku buraczanego za pomocą kwasu węglanego.

Saturn, łć., w wierzeniach starorzymskich: bożek czasu (fig.); planeta z dwoma okrążającemi ją pierścieniami; u alchemików: nazwa ołowiu; S-a drzewo = postać drzewa, w jaką układają ś. cząsteczki ołowiu, gdy zanurzyć pałeczkę cynku w roztworze soli ołowianej.

Saturnalja, łć., uroczystości starorzymskie na cześć Saturna, podczas których znikała chwilowo wszelka nierówność stanów; zabawy rozpustne.

Saturniczny, łć., wiersz = miara wiersza dawnych poematów ludowych rzymskich.

Saturnizm, łć., chroniczne zatrucie ołowiem.

Saturować, fr., odwapniać.

Satyna, Satynka, Satyneta, fr., tkanina cienka bawełniana gładka a. prążkowana, naśladująca atłas.

Satynjerka, Satynówka, fr., przyrząd do satynowania, złożony głównie z gładkiej płyty i dwuch gładkich walców metalowych, obracanych korbą; pomiędzy walcami przechodzi na płytę materjał, podlegający satynowaniu (papier, tektura).

Satynować, fr., nadawać połysk, gładzić, przepuszczając przez satynjerkę.

Satynowanie, fr., nadawanie różnym wyrobom fabrycznym gładkości i połysku atłasu.

Satynowany, fr., ten, którego satynowano; s. papier = piękny, gładki, połyskliwy.

Satynówka, fr.p. Satynjerka.

Satyr, gr., w mitologji greckiej: bożek leśny, wyobrażany z koźlemi nogami, różkami i ogonem (fig.); przen., człowiek cyniczny, lubieżnik, rozpustnik.

Satyra, łć., utwór: prozą lub wierszem, potępiający, wyszydzający lub z lekka ośmieszający przywary, wady i nałogi ludzkie; wyszydzanie wszelkiej śmieszności z humorem i dowcipem.

Satyrować, łć., oprowadzać kolorem dla nadania cienia przedmiotowi w rysunku.

Satyryczny, łć., uszczypliwy, sarkastyczny, szyderczy, dowcipny.

Satyryk, łć., autor satyr, szyderca, krytyk uszczypliwy.

Satyrystap. Satyryk.

Satyryzować, łć., ośmieszać, krytykować.

Satysfakcja, łć., zadośćuczynienie za urazę; zaspokojenie, zadowolenie, przyjemność.

Saurus, gr., jaszczur, wielka jaszczurka przedpotopowa.

Sawantka, fr., kobieta, popisująca ś. uczonością.

Sawany, Sawanny, hind., stepy w Ameryce północnej (fig.).

Sażeń, ros., miara długości rosyjska = 7 stopom angielskim = 16 werszkom rosyjskim = 2,1343 metrom = prawie 3¼ łokcia miary nowopolskiej.

Sącza, roślina z rodziny pomarańczowatych.

Sączekp. Dren; haczyk u wędki.

Sączkarnia, prasa do wyrobu sączków, drenów.