(fig.); u ryb, u gadów tylna część tułowia; u ptaków pierze, z tylnej części ciała wyrastające, niekiedy badzo długie i ozdobne (fig.);
przen., sztuka bydła (całe jej bogactwo dwa o-y = dwie krowy); nie wypadłem sroce z pod o-a = nie jestem byle jakiego pochodzenia; dwie sroki za o. trzymać = brać ś. jednocześnie do dwóch rzeczy; o. u sukni = przedłużenie spódnicy z tyłu, wlokące ś. po ziemi, tren; kiść włosów (peruka z o-em, buńczuk z o-em); u komety przedłużenie od jądra w kształcie smugi świetlnej, miotła, warkocz; zakręt u spodu litery (ą, ę z o-em); podrzędne stanowisko a. zadanie (grywać w teatrze same o-y = role drugorzędne); przedłużenie czegoś, sznur, łańcuch (o. orszaku, pochodu); z o-em = z okładem, przeszło (pięć wiorst z o-em); każda liszka swój o. chwali = pokazuje, co ma najlepszego; im kot starszy, tym o. twardszy = im kto starszy, tym trudniej go czegoś nauczyć a. od czegoś oduczyć; o. pod siebie wtulić = spokornieć; przyszyć komu o. = wystrychnąć na dudka; nie umieć kozom o-ów wiązać = być niezdatnym do niczego.
Ogonatka, gatunek gruszki; gatunek ptaka — p. Raniuszek.
Ogonek, mały ogon; szypułka u liścia; drobna część korzenia roślinnego; znaczek u dołu litery (ą, ę); z o-iem, z okładem, przeszło.
Ogoniastek, pasorzyt człowieka, należący do pierwotniaków.
Ogoniasty, mający ogon; rzecz., djabeł.
Ogoniszek, mała sikorka z długim czarniawym ogonem.
Ogonkowaty, podobny z kształtu do ogona.
Ogonowy, odnoszący ś. do ogona; kość o-wa = zakończenie kręgosłupa u ludzi i zwierząt kręgowych i (kość kuprowa) (fig.); o-a sztuka mięsa = stek, i oguzie.
Ogończa, ryba chrząstkowata, poprzecznousta, ze skupienia płaszczek (fig.).
Ogończyk, rodzaj motyla dziennego (fig.); roślina z rodziny traw.
Ogorzałka, ptak płetwonogi z rodziny kaczek; kaczka dzika, podgorzałka.
Ogorzałość, śniadość, opalenizna na ciele ludzkiem, pochodząca od działania promieni słonecznych.
Ogorzały, opalony, osmalony od ognia; sczerniały, śniady od słońca.
Ogorzeć, opalić ś. z wierzchu, osmalić ś.; sczernieć na słońcu, opalić ś.; skrzydełka mu o-ały = spokorniał.
Ogorzelizna — p. Ogorzałość.
Ogólnie, powszechnie, ogółem, hurmem, wszystko razem; nie wchodząc w szczegóły.
Ogólnik, prawda znana, dająca ś. do wielu rzeczy zastosować, prawda oklepana, czczy, pusty frazes, komunał.
Ogólnikowy, nieszczegółowy, złożony z ogólników, powierzchowny, nie wnikający w istotę rzeczy.
Ogólność, powszechność, ogół; w o-ci = ogólnie, wszystko razem; nie wchodząc w szczegóły.
Ogólny, ogół obejmujący, do ogółu ś. ściągający, dotyczący ogółu, nie zajmujący ś. szczegółami, powszechny, uniwersalny; myśli, wyrazy o-e ogólniki; su-
