Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/887

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wałki metalu i z obu stron zaklepany, spojenie (fig.).

Nitka, część długiej nici, cienka nić; w bot., dolna, wydłużona część pręcika w kwiecie; zmoknąć do suchej n-i = zupełnie; nie zostawić na kim suchej n-i = nikczemnie obgadać go, oszkalować; wystroił ś. w trzy n-i na krzyż = wcale nie wytwornie ś. ubrał; wisieć na n-ce = ledwo ś. trzymać: życie moje wisiało na n-ce = było w wielkim niebezpieczeństwie (zdr. Niteczka).

Nitkowiec, obleniec pasorzytny, robak napotykany w tkance podskórnej (fig.).

Nitować, nm., łączyć, spajać metale za pomocą nitu.

Nitro- łć., na początku wyrazu oznacza związek chemiczny, do którego wchodzi saletra.

Nitrobenzol, to samo, co mirbanowy olejek.

Nitroceluloza, łć., związek chemiczny, otrzymywany przez działanie kwasu azotnego dymiącego i kwasu siarczanego skoncentrowanego na celulozę; łatwo eksploduje, służy do wyrobu różnych materjałów eksplodujących.

Nitrogliceryna, łć., mieszanina gliceryny w kwasem azotnym dymiącym i kwasem siarczanym skoncentrowanym, płyn oleisty koloru żółtawego, silnie eksplodujący, trujący, służy do wyrobu dynamitu i różnych materjałów eksplodujących.

Nitryfikacja, łć., zmiana związków organicznych w ziemi na związki kwasu azotnego i jego soli pod wpływem swoistych bakterji, t. zw. nitryfikacyjnych, asenizuje grunt.

Niuanse (-ów), fr., blp. odcienie w śpiewie, w grze instrumentalnej, w barwie materjałów.

Niuch, szczypta tabaki; tyle tabaki, ile trzeba naraz do zażycia.

Niuchać, wąchać, zażywać, wciągać w nos tabakę.

Niuńka, Niunia, człowiek, udający niewiniątko, zcicha pęk, obłudnik, młokos, młodzik bez doświadczenia; niedołęga.

Niuńkowaty, zakrawający na niuńkę.

Niwa, pole pod zasiew a. zasiane zbożem, rola, łan, grunt; przen., pole, teren pracy, rodzaj zatrudnienia, fach.

Niwecz, w n. = w nic, na nic, w nicestwo; obrócić w n. = zniweczyć, zniszczyć do cna; pójść w n. = zmarnieć, zniszczeć.

Niweczyć, w niwecz obracać, niszczyć, burzyć, marnować.

Niwela, libela, narzędzie do mierzenia spadków, śródwaga.

Niwelacja, łć., w miernictwie: poziomowanie, zrównanie gruntu: ocenienie różnicy poziomu (fig.); przen., ujednostajnienie, zgładzenie różnic, wyrównanie.

Niwelować, poziomować; równać, ujednostajniać.

Nizać, nawlekać co na sznurek, nitkę, drut, i t. p.; przen., wiązać, snuć, gromadzić, łączyć, skupiać (np. myśli, wnioski).

Nizam, arab., żołnierz turecki regularny.

Nizina, położenie kraju nizkie; okolica nizko położona.

Nizinny, nizko położony, w nizinie położony.

Niziuchny, Niziutki, Niziuteńki, Niziuteczki, Niziusi, bardzo nizki, nadzwyczaj nizki; bardzo pokorny, niezmiernie uniżony.

Nizki, małej wysokości, niewysoki, niewielki w kierunku pionowym; niewielkiego wzrostu; nie wyniesiony, niewyniosły, nizko