Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/830

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

niać; pełno czego do czego nalać, nakłaść, nasypać, naładować, zapełnić, wypełnić, czynić co pełnym; n. kieszeń = zyskać dużo pieniędzy, obdarzyć, obsypać; co komu przyczynić (n. czyje serce radością, smutkiem); wypełnić sobą, przeniknąć, zająć (mgła n-a dolinę); n. ś., stać ś. pełnym czego; przejąć ś., przeniknąć ś; nasycić ś., najeść ś.

Napewno, z pewnością, niezawodnie, bezwątpienia.

Napęczniały, nabrzmiały, napuchły, wzdęty.

Napęcznieć, nabrzmieć, stać ś. pękatym, napuchnąć.

Napędzić, forma nied. Napędzać; przypędzić wiele czego w jedno miejsce, spędzając zgromadzić, nagnać; nabawić kogo czego, wyrządzić co komu (n. komu strachu); odpędzić, przepędzić; n. kogo do czego, przynaglić, pobudzić, zmusić kogo do czego; n. komu czego = dać sposobność kupna, zysku, zrobienia dobrego interesu.

Napiąć, forma nied. Napinać; naciągnąć, natężyć, naprężyć, wytężyć; umyślić, zamierzyć, postanowić; napinać zmysły, n. uwagę = wytężać, starać ś. pojąć; n. ś., natężyć się, wysilić się.

Napić się, ugasić pragnienie, napić ś. do syta; podpić sobie, upić ś. nieco; wsiąknąć w siebie, nasiąknąć czym, naciągnąć.

Napiec, wiele rzeczy upiec, nagrzać zbytecznie; n. ś., zmęczyć pieczeniem; nacierpić ś. na upale a. przy ogniu.

Napierać, forma dok. Naprzeć; naciskać, pchać, domagać ś.; żądać czego natarczywie, przynaglać, przeć.

Napierśnik, część zbroi, osłaniająca piersi (fig.); część ubioru, zwykle ozdobna, okrywająca piersi u kobiet, u koni; kołnierzyk, bawet (n. mniszek, n. księży = pektoralik).

Napierśny, noszony na piersiach, wiszący na piersiach (krzyż n.).

Napięcie, naciągnienie, natężenie; w bud., szerokość łuku sklepieniowego, szerokość światła między jarzmami w moście drewnianym; w fiz., stan naprężenia, rozciągnięcia ciał, cieczy, gazów, wywierającego nacisk; n. elektryczne = siła elektrowzbudzająca.

Napięstekp. Nadgarstek.

Napiętek, tylna część obuwia, na której stoi pięta; pięta w pończosze a. skarpetce.

Napiętrzać, Napiętrzyć, dobudować piętra, wznieść co ponad inne; spiętrzyć, nastroszyć.

Napięty, wyprężony, naciągnięty (łuk); wytężony, uplanowany, umyślony, upatrzony (interes n.); w fiz., energja n-a = energja potencjalna.

Napijać ś.p. Napić ś.

Napiły, Napity, ten, który ś. napił, podpiły, podchmielony.

Napinaćp. Napiąć.

Napis, to, co jest napisane na wierzchu, tytuł, tytulik na książce a. w książce; n. na nagrobku, n. na szyldzie; nadpis, etykieta; adres na kopercie.

Napisać, wyrazić co za pomocą pisma, uskutecznić pisanie; porozumieć ś. z kim piśmiennie, listownie; utwór myśli swej ułożyć na piśmie, wypracować piśmiennie; zapisać pewną ilość; tak już n-no a jak n-no = jak było przeznaczone, zawyrokowane; n. ś., dużo napisać, zmęczyć ś. pisaniem.

Napitek, napój, picie, trunek.

Napiwek, datek pieniężny za okazaną usługę.

Naplecznik, pas, przewieszony przez ramię do noszenia a. ciągnięcia jakiegoś przedmiotu, szleja, szelki; część zbroi, osłaniająca plecy; humerał.