Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/747

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

dleni w miastach, zajmujący ś. przemysłem i handlem, obowiązani płacić podatki i pełnić służbę wojskową.

Metonimja, gr., przenośnia, polegająca na zastępowaniu wyrazów właściwych przez inne, mające z niemi związek myślowy (np. czytać Mickiewicza zamiast dzieła Mickiewicza; cała Warszawa, zamiast wszyscy Warszawianie i t. p.).

Metopa, gr., w budownictwie: przedział kwadratowy pomiędzy paskami tryglifu, zazwyczaj ozdobiony rzeźbą (fig.).

Metr, gr., miara długości, w systemie dziesiętnym zasadnicza jednostka miary = jednej dziesięciomiljonowej części ćwierci południka ziemskiego; miara wierszowa.

Metr, fr., nauczyciel, mistrz.

Metrampaż, fr., w drukarni zecer, układający złożone szpalty w kolumny i formy do druku.

Metresa, fr., kochanka, utrzymanka.

Metrognozja, gr., miaroznawstwo, zestawienie porównawcze miary i wagi różnych krajów.

Metrografja, gr., opisanie miar i wag.

Metrolog, gr., znawca metrologji; wyrabiający termometry i barometry.

Metrologja, gr., nauka o miarach i wagach.

Metronom, Metrometr, gr., przyrząd wahadłowy, służący do znaczenia szybkości tempa przy wykonaniu utworów muzycznych, taktomierz (fig.).

Metropolita, gr., arcybiskup wyższy dostojeństwem nad innych w kraju.

Metropolitalny, łć., przym. od Metropolita; m. kościół = kościół arcybiskupi.

Metropolja, gr., kraj macierzysty względem swoich kolonji; kraj a prowincja pod zarządem metropolity.

Metrotomja, gr., operacja chirurgiczna przecięcia macicy, cięcie cesarskie.

Metrówka, gr., miarka a. skala, mająca metr długości; m. fr., w grze: partja ostateczna, rozstrzygająca przy równej dotychczas liczbie wygranych.

Metryczka, łć., wyciąg z metryki, zawierający datę urodzenia i imiona rodziców,

Metryczny, gr., dotyczący metra (miary); m. centnar — p. Kwintal; m. system = system dziesiętny wag i miar, oparty na metrze jako na jednostce zasadniczej.

Metryczny, gr., przym. od Metryka; m. wiersz = wiersz miarowy, oparty na stałym układzie stóp, t. j. połączeń głosek akcentowanych z nieakcentowanemi.

Metryczny, łć., przym. od Metryka; m-e księgi = księgi, w których są zapisywane akta stanu cywilnego.

Metryka, gr., nauka o mierze wierszy a. tonów.

Metryka, łć., akt czyli świadectwo urodzenia; akt chrztu; akt ślubny; zbiór dawnych listów, aktów i dokumentów urzędowych.

Metys, fr., mieszaniec, potomek Europejczyków i Indjan amerykańskich.

Mewa, nm., ptak płetwonogi (fig.).

Mezaljans, fr., małżeństwo z osobą niższego stanu; małżeństwo niestosowne, nieodpowiednie do stanowiska.

Mezanin, Mezonin, wł., antresola; mieszkanie na facjacie, facjata.

Mezofil, gr., tkanka komórko-