Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/382

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Gminiak, mieszkaniec gminy, członek gminy.

Gminny, przym. od Gmin; ludowy, pospolity, niedelikatny, niepolityczny, trywjalny, rubaszny, prostacki, ordynarny, nizki, płaski (wyrazy, żart, ułożenie g-e); g. od Gmina; gromadzki, w daw. Polsce: urzędowy przedstawiciel; fundusz g. = należący do gminy.

Gminowładny, demokratyczny, ludowy, ludowładny.

Gminowładztwo, rząd gminowładny, demokracja.

Gmyr-p. Gmer-.

Gnać, pędzić (przed sobą), zaganiać; lecieć, biec — p. Gonić.

Gnarować, opędzać swoje potrzeby, podtrzymywać, żywić, karmić, obchodzić ś. z kim a. z czym.

Gnat, kość wielka z mięsa obrana, kość goła, naga; sterczą mu g-y = jest bardzo chudy; pieniek, kloc trudny do połapania na szczapy; nasada u prostych sani, łącząca płozy.

Gnejs, nm., kamień (skała) podobny do granitu, składający się tak samo z kwarcu, miki i feldspatu, ale mający budowę łupkową.

Gnet, łć., Gniot, roślina zwrotnikowa z rodziny gnetowatych (fig.).

Gnetowate, rodzina roślin z działu nagoziarnowych.

Gnębiciel, Gnębicielka, ten, który gnębi, uciska, tyran, ciemięzca.

Gnębić, przytłaczać, gnieść, uciemiężać, uciskać, trapić, męczyć, nękać.

Gniadosz, koń gniady.

Gniady (o koniach); maści ciemno-kasztanowatej; rz., koń gniady, gniadosz.

Gniazdeczko, w bot.Pszczelina.

Gniazdeczko, Gniazdko, zdr. od Gniazdo, małe gniazdo ptasie; przen., łóżeczko, posłanie; przen., mieszkanko, miluchna siedziba, kącik.

Gniazdo, schronienie budowane przez ptaki dla jaj i piskląt (fig.); legowisko, nora, jama; ród, szczep, plemię; dom; rodzina, pochodzenie, siedlisko, ognisko domowe, strzecha ojczysta; kryjówka; ognisko, siedlisko, źródło, rozsadnik, miejsce, z którego szerzy się choroba; otwór, w który zachodzi czop; dziura, wyżłobienie do spajania drzewa, fuga; wycięcie w bocznej ścianie szybu albo sztolni, w którym się utwierdza krokiew, użyta do oprawy; w tokars., krążek żelazny z otworem w środku, w który są zakładane końce sztuki, mającej się toczyć; w młynar., stępka, w której spoczywa dolny koniec wrzeciona; miejsce przy zamku u strzelby, gdzie się nabój osadza; rodzaj ćwiczenia gimnastycznego; miejsce w jabłku, w gruszce, w którem są ziarna umieszczone; skupienie, rój, gromada; bocianie g., kosz majtka na maszcie; w min., odosobniona masa minerałów, wypełniająca dziury w pokładach innej natury; w bot., g. ptasie, roślina — p. Gnieźnik.

Gniazdosz, ptak młody w gnieździe; w bot., p. Gnieźnik; przen., żart., człowiek lubiący siedzieć w domu, domator.

Gniazdowisko, miejsce gnieżdżenia się, miejsce, gdzie są gniazda.

Gnicie, rozkład, psucie się ciał i związków organicznych; jeden z rodzajów fermentacji.

Gnić, nied., rozkładać ś., psuć ś., butwieć, murszeć, gnoić ś.; ule-