Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/326

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Filandrja, gr., miłość cielesna mężczyzny do mężczyzny.

Filantrop (forma żeńs. Filantropka), gr., człowiek miłujący ludzi i czyniący im dobrze, dobroczyńca biednych; żart. człowiek bezinteresowny.

Filantropinizm, gr., system wychowawczy pomysłu niemca Basedowa (1723 — 1792), opierający kształcenie na wrażeniach zmysłowych i dbający przeważnie o rozwój sił cielesnych.

Filantropinum, gr., słynny zakład wychowawczy, utworzony wmieście Dessau w r. 1774, wcielający zasady filantropinizmu.

Filantropja, gr., miłość ludzi, dobroczynność, miłosierdzie.

Filar (zdr. Filarek), nm., w słup podpierający, słup muru, kolumna (fig.); przen. główna podpora czego.

Filarecki, przym. od Filaret.

Filaret, gr., członek stowarzyszenia miłośników cnoty, które istniało przy uniwersytecie wileńskim 1819 — 1823 r.

Filargirja, gr., chciwość pieniędzy, żądza złota.

Filarowanie, nm., rząd filarów, kolumnada; układ, rozkład, ugrupowanie filarów, budowa filarów.

Filata, w., szereg, ciąg.

Filatelista, gr., zbieracz marek pocztowych.

Filatelistyczny, przym. od Filatelista.

Filatelja, gr., znawstwo marek pocztowych i ich zbieranie.

Filc, nm., tkanina ze zbitej i splątanej sierści, pilśń, wojłok.

Filcować, nm., zbijać i splątywać pojedyńcze włókna sierści, spilśniać.

Filcowy, przym. od Filc, pilśniowy, wojłokowy.

Filé, fr., polędwica.

Filet, fr., ozdoba linijna na grzbiecie książki (fig.); narzędzie introligatorskie do robienia wycisków.

Filharmoniczny, Filharmonijny, gr., miłujący, uprawiający muzykę, meloman.

Filharmonja, gr., instytucja mająca na celu rozwój muzyki, uprawianie jej i szerzenie do niej zamiłowania.

Filhelleni, gr., przyjaciele Greków, wspierający ich w wojnie o niepodległość w r. 1826.

Filibustjer, — p. Flibustjer.

Filigran, fr., znak wodny na papierze; delikatna robota ażurowa z drutu złotego a. srebrnego.

Filigranowy, fr., przym. od Filigran, misterny, maleńki, drobny, delikatny, wątły, kruchy (robota f-a = filigran).

Filip, lud., zając (wyrwał ś. jak f. z konopi.

Filipika, gr., gwałtowna mowa przeciw komu; ostre wystąpienie słowne, pismo polemiczne.

Filiponi, Filipowcy, sekciarze w kościele wschodnim, starowiercy.

Filister, nm., człowiek o ciasnym i małostkowym sposobie myślenia, obojętny na sprawy ogólno-ludzkie, poziomy, bez wyższych celów, nie poczuwający się do koleżeństwa; nie kolega, nie student, były student.

Filisterski, Filistrowski, nm., przym. od Filister, poziomy, pozbawiony wznioślejszych, idealniejszych pragnień.

Filistyn, łć., u studentów: osoba nie należąca do uniwersytetu; dowcipniś, letkiewicz.

Filiżanka, tur., (zdrob. Filiżaneczka), małe naczynie z uszkiem do kawy, herbaty, rosołu; czarka, farfurka.

Filja, Filjał, łć., kościół nieparafjalny zależny od parafjalnego; oddział głównego przedsiębiorstwa handlowego lub przemysło-