Przejdź do zawartości

Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/273

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Dziś, Dzisiaj, przys. w dniu obecnym, dnia bieżącego; przen. obecnie, teraz, temi czasy, w bieżącej dobie; do d., do d. dnia = dotąd, dotychczas; od d., od d. dnia = odtąd, nadal.

Dziubuśp. Dzióbek.

Dziuńdziuczyć ś., guzdrać się, ociągać się (z ubieraniem, z wyjściem).

Dziupla, Dziupło, Dupla, Dupło, Dupel, wypróchniały otwór w pniu drzewa; wogóle jamka, norka, rozpadlina, szparka.

Dziuplasty, mający dziuplę, wypróchniały wewnątrz, wydrążony.

Dziura, miejsce przedziurawione, rozdarte; otwór, luft, szpara, szczelina, jama, wybój, dół, wyrwa na drodze; jama, kryjówka, nora; d-ry w niebie nie będzie = mała szkoda; zrobiła ś. d. w czyim budżecie = niedobór, zabrakło pieniędzy skutkiem wydatku, straty; przen.: d-ry zatykać = zaspokajać potrzeby; d-ry kim zatykać = używać kogo do podrzędniejszych a. do przykrych posług; w całym d-ry szukać = lubić przyganiać; przen.: mieszkanie ciasne i brudne; knajpa; miejsce podejrzane; liche miasteczko, kąt zapadły, odludzie, okolica deskami zabita; odległy zakątek, przedpiekle; gm., tyłek, zadek; zdr. Dziurka, Dziureczka.

Dziurawcowate, rodzina roślin dwuliścieniowych.

Dziurawić co = dziury w czym robić.

Dziurawiec, krajowa roślina zielna z rodziny dziurawcowatych o liściach usianych kropkami przeświecającemi pod światło (fig.).

Dziurawiec, Dziurawić ś., dziurawym się stawać, drzeć ś., psuć się.

Dziurawnica, maszyna do wybijania otworów w płytach metalowych; przebijarka, wybijalnia, sztanca.

Dziurawy, mający dziurę, pełen dziur, rozdarty, podarty (buty dziurawe); przen. d. worek = człowiek rozrzutny; wydający wszystko co ma; człowiek nienasycony.

Dziurka, Dziureczka, zdrob. od Dziura, mała d., otworek, przepust, po d-ki = pełno, dużo, dosyć, w bród, obficie, po uszy.

Dziurkarka, szwaczka obszywająca dziurki do guzików.

Dziurkować, robić w czem dziurki.

Dziurkowany, pełen dziurek porobionych.

Dziurkowatość, rz. od Dziurkowaty; porowatość, ogólna własność ciał, polegająca na tym, że się składają z cząsteczek nie przylegających do siebie ściśle.

Dziurkowaty, pełen dziurek, otworów; porowaty; gąbczasty.

Dziurować, dziury w czem robić, przebijać.

Dziurownicap. Dziurawnica.

Dziw! okrzyk zdziwienia.

Dziw (-u), Dziwo, rzecz dziwna, zdumiewająca, zadziwiająca, niezwyczajna; cud, zjawisko nadprzyrodzone, rzecz nadnaturalna; dziwoląg, dziwotwór, potwór, poczwara, monstrum; nie d. a. niema d-wu = nie dziwota, nic dziwnego; rzecz prosta, rzecz naturalna; naturalnie, oczywiście, niema się co dziwić, jasne jest, łatwo pojąć; zdziwienie, podziw, wydziwianie; przen. dużo, mnóstwo; d-y z siebie robić = postępować cudacznie, ubierać ś. dziwacznie.

DziwackiDziwaczny.

Dziwactwo, postępek dziwny; dziwaczność, usposobienie dziwne; urojenie, chimera; kaprys dziwny, chęć dziwna; tetryctwo, przesadna pedanterja.