Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/1009

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Omyłka, skutek omylenia się, błąd, pomyłka; nieporozumienie, niezrozumienie ś. wzajemne; wina, przewinienie, uchybienie, usterka; krok fałszywy, zawód; żart., bąk, byk.

Omyłkowo, przez omyłkę, wskutek omyłki.

Omywaćp. Obmywać.

On, ona, ono, zaimek osobowy osoby III-ej, oznacza osobę albo przedmiot, o którym ś. mówi; formy jego, jemu używają ś., jeśli pada na nie akcent logiczny, w przeciwnym razie używa się form skróconych: go, mu; formy: jego, jej, ich mają znaczenie zaimka dzierżawczego osoby III-ej (jego brat, jej książka, ich własność); odeń = od niego, doń = do niego, dlań = dla niego, zań = za niego, zeń = z niego, przezeń = przez niego, weń = w niego, oń = o niego, nań = na niego, poń = po niego, nadeń = nad niego; używa ś. zamiast zaimka osobowego osoby II-ej w listach i przemówieniach (Szanowny Panie! Śpieszę donieść Mu...); zaimek wskazujący: tamten, ów: onego czasu = w tamtym czasie, wówczas.

Onagier, gr., dziki osieł azjatycki (fig.); starożytna broń, wyrzucająca pociski.

Onanista, łć., popełniający samogwałt.

Onanizm, Onanja, łć., zaspokojenie żądzy płciowej w sposób nienaturalny, samogwałt.

Onanizować się, oddawać ś. samogwałtowi.

Ondulacjap. Undulacja.

Ondyna, fr., nimfa wodna, rusałka, boginka wodna.

Onegdaj, przedwczoraj, pozawczoraj.

Onegdajszy, przedwczorajszy, pozawczorajszy.

Onejromancja, gr., wróżenie ze snów.

Onerkowy, znajdujący ś. dokoła nerek.

Onerwie, błona, pokrywająca nerw.

Onery, łć., ciężary, obciążenie.

Ongi, niegdyś, bardzo dawno, w swoim czasie, wiele lat temu.

Oniemalp. Omal.

Oniemiać, dok. Oniemić; pozbawiać głosu, mowy, niemym czynić.

Oniemiały, nie mogący mówić, niemy; przen., bardzo zdziwiony, przerażony.

Oniemieć, stracić głos, mowę, stać ś. niemym; przen., stracić równowagę umysłu, kontenans, osłupieć, zgłupieć, zapomnieć języka w gębie, zdębieć.

Onieprzytomniać, dok. Onieprzytomnić; pozbawiać przytomności; o. ś., tracić przytomność, stawać ś. nieprzytomnym.

Onieśmielać, dok. Onieśmielić; czynić kogo nieśmiałym, pozbawiać go śmiałości; o. ś., tracić śmiałość, tracić pewność siebie, stawać ś. nieśmiałym.

Oniks, gr.p. Onyks.

Onolatrja, łć., cześć, oddawana osłu, do której Rzymianie zmuszali chrześcijan i Żydów.

Onomamancja, gr., wróżenie z głosek, składających nazwisko.

Onomatologja, gr., nauka imion; spis imion a. słów, uporządkowany według materji; wiersz na urodziny.

Onomatopeja, gr., harmonja naśladowcza; dobieranie, względnie tworzenie takich wyrazów, których brzmienie przypomina dźwięki w naturze (np. huk, grzmot).

Onomatyka, gr., nauka oznaczania i tworzenia ś. imion.

Ontogieneza, gr., szereg zmian, jakim podlega w rozwoju swoim osobnik — p. Filogieneza.

Ontogienja, gr., historja rozwoju osobnika.