Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/127

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

puje już po raz wtóry w związki małżeńskie, wtedy niema tak charakterystycznych obrzędów; lud bowiem przywiązuje ów ceremonjał jedynie do przejścia ze stanu dziewiczego w stan małżeński i ten tylko przełom w życiu człowieka uznaje za godny odpowiedniej uroczystości.

Literatura: Abraham Wł. Zawarcie małżeństwa w pierwotnem prawie polskiem. Lwów 1925. — Gloger Z. (Pruski). Obchody weselne. Kraków 1869. — Piprek J. Slawische Brautwerbungs-und Hochzeitsgebräuche. Stuttgart 1914. — Żmigrodzki M. Obrzędy weselne. Kraków 1907.

§ 29. Obrzędy pogrzebowe.

Podobnie jak urodziny i wesele, tak też i pogrzeb związany jest z bardzo wielu obrzędami, zupełnie zrozumiałemi w chwili pożegnania się z życiem.
Śmierć zapowiadają, wedle wyobrażeń naszego ludu, niezwykłe oznaki. Wśród przepowiedni tych najczęstsze jest dziwne zachowanie się zwierząt, a więc wycie psa, rzadziej kopanie przezeń jam koło domu (w Polsce wschodniej); widzi się taki znak także wtedy, gdy koń grzebie nogą lub kret ryje w kierunku od domu. We wszystkich tych przesądach można zauważyć wielkie znaczenie magji symbolicznej. Kret, pies i koń stają się zwiastunami śmierci, nietylko ze względu na swe dziwne cechy zewnętrzne, ale szczególnie przez swe kopanie w ziemi, grzebanie lub rycie, które w umyśle ludzkim kojarzy się z „grzebaniem człowieka“, a więc ze śmiercią. Śmierć zapowiadają także ptaki o dziwnym wyglądzie zewnętrznym i zachowaniu się, jak np. cała rodzina sów i puszczyków, kruków i wron. Również kura piejąca wróży niezawodne nieszczęście i śmierć, dlatego trzeba czynić specjalne zabiegi przeciw temu, choćby przez ewentualne jej zabicie. Obok zwierząt zapowiadają śmierć wszelkie dziwne, niewyjaśnione odgłosy, hałasy i stukania w domu, spadanie obrazu ze ściany, przyćmiony blask świecy lub dym, unoszący się ku drzwiom ze świecy, zgaszonej po przyjęciu ostatnich sakramentów, wreszcie różne wydarzenia niezwykłe w codziennych zajęciach rolnych i gospodarskich. Spotyka się jeszcze wiele innych ciekawych wierzeń, a więc śmierć wróży także brak cienia u kogoś, ukazanie się żółtej plamy na ręce, brak tężca pośmiertnego u zmarłego i różne sny złowróżbne.