Strona:Krach na giełdzie.pdf/158

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

1 mieszkańca był na Łotwie o 24% większy niż w Polsce, to w 1932 r. już o 44%.
Pamiętać musimy, że spadek dochodu społecznego odbił się głównie na masach pracujących. Nastąpiły dalsze niekorzystne dla nich przesunięcia w podziale dochodu narodowego, co jeszcze bardziej pogłębiło rozpiętość między bogactwem a nędzą. Jeżeli w 1929 r. wydatki miesięczne czteroosobowej rodziny robotniczej wynosiły przeciętnie 265 zł, to 4 lata później już tylko 135 zł, czyli około 50%. Natomiast konsumpcja czteroosobowej rodziny z grupy „żyjących z wolnych zawodów” spadła w tym samym czasie z 1300 do 800 zł, czyli o niecałe 40%. Oznacza to, że gdy przed kryzysem konsumpcja rodziny robotniczej kształtowała się na poziomie blisko 5 razy niższym, to w końcu kryzysu była niemal 6 razy niższa niż konsumpcja rodzin z grupy „żyjących z zysku” i „wolnych zawodów”.
Urzędnikom na wysokich stanowiskach kryzys niewiele zaszkodził. Dyrektor naczelny „Huty Pokój”, Lewalski, otrzymujący 116 000 zł pensji miesięcznej, czyli tyle co tysiąc robotników, po zamknięciu huty dostał setki tysięcy odszkodowania. „Przy 165 stołach »Adrii«, przy »Złotym Barze« i przejściach siedziała i stała publiczność, tamując drogę 60 rozbieganym kelnerom, 18 co najlepszych muzyków na 2 zmiany, od wczesnego wieczoru do białego rana dmie bez przerwy w klarnety i trąby, wali w bębny i 2 fortepiany.”[1]
Tymczasem nędza dokonywała coraz większych spustoszeń wśród głodujących bezrobotnych. W miastach szerzyła się gruźlica i inne choroby, samobójstwa, kradzieże i napady. W Zawierciu i na łódzkich Bałutach 90% ludności cierpiało na niedomogę płuc. Rosła prostytucja. W Łodzi w styczniu 1929 r. pod kontrolą sanitarną znajdowało się 174, a 4 lata później już 498 kobiet. Większość w tej liczbie stanowiły kobiety od 16—19 lat, zwolnione z pracy służące i zredukowane inne pracownice.

Równocześnie wzrosła ilość przestępstw. Tylko w latach 1929—1932 liczba tzw. przestępstw pospolitych na terenie Polski zwiększyła się o ponad 23%, przy tym liczba kradzieży z włamaniem o blisko 50%! Na terenie województwa łódzkiego ilość popełnionych przestępstw pospolitych podniosła się w tym samym czasie o blisko 33%. Zapełniały się więzienia. W dniu 1 stycznia 1929 r.

  1. K. Wrzos, Oko w oko..., s. 322.