| Udział poszczególnych państw w produkcji przemysłowej świata (w odsetkach) | ||||
| Rok | USA | Wielka Brytania |
Niemcy | Francja |
| 1880 | 28 | 28 | 13 | 9 |
| 1890 | 31 | 22 | 14 | 8 |
| 1900 | 31 | 18 | 16 | 7 |
| 1910 | 35 | 14 | 16 | 7 |
| 1913 | 36 | 14 | 16 | 6 |
Proces wzrostu ekonomiki USA znalazł odbicie w wywozie kapitałów, który — jak wiemy — nabrał bardzo istotnego znaczenia. USA stały się eksporterem kapitałów, aczkolwiek nie odgrywały jeszcze w tej dziedzinie wielkiej roli. Nadal czołową pozycję pod tym względem zajmowała Anglia, ale rola jej stale się zmniejszała, zwłaszcza na rzecz Niemiec.
Na początku 1913 r. wystąpiły w Niemczech pierwsze oznaki nowego kryzysu: w metalurgii, przemyśle włókienniczym oraz budownictwie. W ciągu pierwszych miesięcy 1914 r. sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu. Zjawiska kryzysowe zaczęły obejmować także i inne kraje. Pierwsze ich oznaki pojawiły się w czerwcu 1913 r. w Anglii, w sierpniu we Francji, a w październiku w Stanach Zjednoczonych.
Wystąpienie zwiastunów kryzysu już w 1913 r. świadczy o zwiększeniu się częstotliwości kryzysów w wieku XX. Kryzys ten jednak się nie rozwinął, przerwany został wybuchem wojny światowej.
W początkach XX w. terytorialny podział świata został w zasadzie zakończony. Aktualne stało się więc zagadnienie nowego jego podziału. Inicjatorami walki o tę sprawę były młode kraje kapitalistyczne, w szczególności Niemcy, Stany Zjednoczone, Włochy i Japonia. Kanclerz Rzeszy Niemieckiej, Bülow, na początku XX w. grzmiał w Reichstagu: „Minęły czasy, kiedy inne narody dzieliły między sobą ziemię i wody, a my Niemcy, zadowalaliśmy się tylko błękitnym niebem. Żądamy również dla siebie miejsca pod słońcem”[1]. Ta właśnie walka leżała u podstaw pierwszej wojny światowej, która przyniosła duże zmiany w podziale świata.
- ↑ Cyt. za Wykłady z ekonomii politycznej, t. IV, s. 249.
