Strona:Kobiety antyku.pdf/42

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

przedstawiając ją inaczej, jakby dopiero pod wpływem straty Ifigenii stała się żądną zemsty kobietą.
Ten wątek mitu o Agamemnonie i ofierze Ifigenii w Aulis pojawił się znacznie wcześniej, przed dziełem Eurypidesa. Choć może inaczej był ujęty, z traktujących ten motyw dzieł zachowały się tylko fragmenty. Zapewne bohaterką była Ifigenia, którą zresztą Artemida uratowała i przeniosła do kraju Taurów. Jako jeszcze drugi motyw działania Klitajmestry występuje u Ajschylosa zazdrość o Kasandrę, którą Agamemnon przywiózł sobie z Troi. Przeważa jednak w tradycji literackiej złowroga postać Klitajmestry, kobiety silnej, zdecydowanej, bez skrupułów przeprowadzającej swoją wolę. Za swoją zbrodnię została i ona ukarana.
W pierwszej części trylogii Ajschylosa, Agamemnon, strażnik postawiony na czatach, aby uprzedzić o sygnale zwiastującym upadek Troi, od Klitajmestry miał to polecenie, nie od Ajgista, jak podała wersja w Odysei (w. 9–10):

Taka wola pani, męskiego ducha,
męskich przemyśleń niewiasty.

Chór jednak przypomina ofiarę Ifigenii i pełen jest obaw, jak się dalej potoczą sprawy po powrocie Agamemnona. Klitajmestra cieszy się wobec herolda, który przynosi wieść o powrocie Agamemnona, wyraża radość i pragnienie jak najszybszego powrotu męża. Wita go też radośnie, podstępnie wraca do domu i tam go zabija, i jest przekonana o swojej racji, mści ofiarę Ifigenii i liczne zdrady Agamemnona. Ajgistos nie bierze udziału w morderstwie, chór wyrzuca mu tchórzostwo, ale korzysta z czynu Klitajmestry i wraz z nią rządzi w Argos.
Pamięci ojca pozostają jednak wierni Elektra i Orestes, chowany na obczyźnie. Orestes wraca, spotyka Elektrę składającą ofiary na grobie ojca i namawiającą go do pomszczenia śmierci ojca. Niepoznany dostaje się do domu Klitajmestry jako obcy gość, zabija Ajgista, a potem matkę mimo jej próśb. Sofokles mocniej chyba podkreśla nieszczęsną sytuację Klitajmestry po śmierci Agamemnona. Elektra zaprzysięgła zemstę i wyrzuca jej stale śmierć ojca. Klitajmestra żyje w strachu przed powrotem Orestesa. I tu występuje śmierć Ifigenii jako usprawiedliwienie czynu Klitajmestry, ale Elektra tego jako usprawiedliwienia nie przyjmuje i Klitajmestra ginie z rąk Orestesa.