Strona:Kobiety antyku.pdf/18

ich do pełnienia niektórych urzędów i w niektórych przypadkach samodzielnego występowania przed sądami.
 Jakkolwiek zmiany prawne następowały bardzo powoli, to jednak praktyka życia codziennego w drugiej połowie IV w. p.n.e. i w okresie hellenistycznym przyniosła znaczną emancypację kobiet — dużą ich rolę w wielkiej polityce domów królewskich, większą swobodę w działalności gospodarczej, lepszą pozycję w rodzinie, większy udział w życiu kulturalnym i kultowym.
 Wpływ kobiet z rodzin królewskich na politykę wewnętrzną i zewnętrzną był w okresie hellenizmu bardzo znaczny (będzie o kilku z tych kobiet mowa w następnych rozdziałach) i wypływał często z ich zupełnie oficjalnej pozycji panujących. Kult władców rozpowszechniony w tym okresie obejmował także panujące czy współpanujące kobiety szczególnie w Egipcie. Zapewne i to zjawisko wywarło wpływ na sytuację innych kobiet, ale przede wszystkim była to konsekwencja upadku politycznego znaczenia polis, wzrostu znaczenia rodziny w związku z rozproszeniem się Greków na wielkich obszarach Bliskiego Wschodu.
 Kobiety znane nam z inskrypcji i papirusów tego okresu rozporządzają swoim nieraz znacznym majątkiem (zob. rozdział VIII — Nikareta) bardzo samodzielnie. Wprawdzie wobec władz występują przeważnie w towarzystwie prawnego opiekuna, ale widać wyraźnie z tych dokumentów, że była to tylko formalność. Mają także znacznie więcej uprawnień w rodzinie, rozporządzać mogą swoim posagiem i majątkiem wniesionym w małżeństwo, dziedziczą podobnie jak synowie po rodzicach, sporządzają też testamenty. Mają głos w sprawie np. małżeństwa swoich córek, są traktowane na równi z mężczyznami w kwestii wierności małżeńskiej. Jak zaś wynika np. z komedii Menandra z III w. p.n.e., z utworów Teokryta i Herondasa, uznaje się ich prawo życia uczuciowego. Częściej występują małżeństwa zawierane z miłości, więcej uwagi poświęca też literatura uczuciom i przeżyciom kobiet. Rzadziej też niż w okresach poprzednich pojawia się w literaturze niechęć do kobiet (tzw. misogynizm) cechujący kulturę grecką (zob. rozdz. III i IV).
 Brak praw politycznych kobiet w miastach greckich, które zachowały znaczną autonomię w całym terenie objętym kulturą grecką, nie był już tak dotkliwym wyrazem upośledzenia kobiet, ponieważ prawa obywatelskie mężczyzn były w mniejszym stopniu