Naukowość kobiet w szerszym zakresie brać można pod uwagę na zachodzie zaledwie od lat 50-ciu. U nas w Polsce ruch w kierunku wyższej nauki kobiet trwa od jakich lat 40-u, jakkolwiek już w 1857 r. ukazało się naukowe dzieło pierwszej filozofki polskiej, Eleonory Ziemięckiej (ur. w 1819 zm. w 1869 r.) p. t. „Zarysy filozofji katolickiej“.
Była to praca oparta na głębokiem wmyśleniu się i przetrawieniu zasad pogodzenia wiary z rozumem. Wzorowana na dziełach Nicolas’a, Gratry’ego i innych teologów francuskich, nie zrobiła wyłomu w zasadniczych poglądach na daną kwestję, ale utrwaliła imię autorki jako przodownicy wyższej wiedzy kobiet.
Ziemięcka zostawiła kilka mniejszych i większych prac. Jedną z wybitniejszych było studjum „O prawie moralnem czyli stosunku prawa przyrodzonego do objawionego“. Największą zasługą pierwszej filozofki polskiej było jednak to, że miała odwagę wystąpić jako uczona wówczas, gdy w ogóle na całym świecie nie wierzono jeszcze w naukowość kobiet; że z całą energją popierała zasadę dopuszczania kobiet do pracy naukowej i torowała im drogę zapoczątkowaniem wydawnictwa „Kurs nauk wyższych dla kobiet“, które objęło podręczniki psychologji i estetyki.
Prawa kobiet do nauki żądali jeszcze w XVI w. dwaj wybitni mężowie polscy: Andrzej Glaber z Kobylina, filozof i przyrodnik oraz Łukasz Górnicki, znakomity pisarz, ale głosy ich jako sporadyczne nie pchnęły naprzód sprawy.
Dopiero zbiorowe wystąpienie Entuzjastek, na czele których stanęła najwybitniejsza autorka polska XIX-go w. Narcyza Żmichowska zrobiło znaczny wyłom — z jednej strony: w kierunku uświadomienia społeczeństwa co do konieczności
Strona:Kobieta polska w nauce.pdf/9
Ta strona została uwierzytelniona.
