Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/397

nie buków) z góry Ida (pod Troja); Pryjamczyka — syna króla Pryjama, t. j. Parysa: do Eurotowych brodów — do brzegów rzeki Eurotas w krainie greckiej Lakonji, skąd właśnie porwał Parys Helenę; zołwicom — siostrom męża, t. j. siostrom Parysa, który stał się mężem Heleny: Kassandrze wieszczej — K. byłą wieszczką (według mitów greckich) i przepowiedziała upadek Troji (osobna scena w „Odprawie posł. grec.“ z przepowiednią Kassandry); prędka pogonia — po porwaniu Heleny przybyli do Troji posłowie greccy“, żądając zwrócenia jej prawowitemu mężowi (królowi Menelausowi): upominek albo pamiętne, którem luby i t. d. według mitów bogini Wenus (ze wszech bogini piękniejsza“) wskazała Parysowi Helenę, jako nagrodę za to, że ją uznał za piękniejszą od bogiń: Junony i Minerwy; stokorodnej — z której wiele rzek wypływa; śmierci podległy uznawca t. j. śmiertelny (człowiek) sędzia (Parys) rozeznawał (osądził, ocenił) nieśmiertelne (boskie) twarzy (piękności); Cypry — przydomek Cyprys (Cypryjska), oznaczający boginię Wenus, od wyspy Cypr, gdzie szczególną cześć jej oddawano; ninacz — na nic: w krygi ująć — w karby ująć: niedawno — niezadługo.
 Pochwała wsi. „Pieśń świętojańska o Sobótce“ znajduje się w zbiorze „Pieśni“ Kochanowskiego i składa się z 12 piosenek odrębnych, śpiewanych przez 12 „panien“ w czasie obchodu tradycyjnego nocy świętojańskiej, przy ogniach sobótki. Po pieśniach miłosnych, żartobliwych, śpiewa na zakończenie panna dwunasta“ tę „pochwałę wsi“ (jakeśmy ją tutaj nazwali).
 Wczasy — dosłownie: wypoczynki, tutaj: przyjemności, rozkosze; gadki pokryte — zagadki; cenar, goniony — nazwa tańców polskich; na usadkę — na zasadzkę (na zwierza); trefne pląsy — zgrabne, wesołe pląsy; spuszczać pomoże — t. j. bydło z łańcucha.
 Podanie flisackie o sporze Narwi z Wisłą. „Flis to jest spuszczanie statków Wisłą“ S. F. Klonowicza zawiera opisy, podania, rady i przestrogi, tyczące się żeglugi po Wiśle do Gdańska.
 Poprzeki — poprzek; nieujęty — nieprzekupiony: w tem miejscu mowa o strumieniu Wierzycy; brony — bramy; osobna — śliczna, wybaczył — wypatrzył, wyśledził; rzecz ista — oczywiście.
 Wizerunek Judasza. „Worek Judaszów“ (t. j. Judaszowy), jest poczęści satyrą, poczęści dziełem moralistycznem, zwróconem przeciwko nadużyciom i oszustwom wszelkiego rodzaju. Ustęp niniejszy wyjęty z części I („Wilcza skóra“ VIII: o ludokupstwie).
 Pogodę — sposobność, porę odpowiednią; Martahuz — ku-