Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/380

 Do zgromadzonych stanów. Ściślejsza data napisania tego wiersza do, zgrom. stanów“, t. j. do posłów sejmowych i senatorów, rok 1789.
 W świętokrzyskiej wieży — na wieży kościoła ś. Krzyża (w Warszawie): na Solcu — dzielnica Warszawy (nad Wisłą): w ujazdows iem gumnie — Ujazdów pod Warszawą stanowił wtedy osobne przedmieście; księdza Marka i t. d., — t. j. szkoda prorokować, jak ks. Marek (kapelan Konfederacji Barskiej); Saturn — gwiazda (czyli Sat. wkrótce zetknie się ze słońcem i sprowadzi w ten sposób katastrofę): wolność jednać z wielmożnością tronu była na sejmie wielkim partja za wzmocnieniem władzy królewskiej (co Zabłocki, niezbyt monarchicznie usposobiony, nazywa dziełem wieży Babilonu“ t. j. pomieszaniem pojęć); skoro na szczęście Polski pomiędzy sąsiady — toczyła się wojna rosyjsko-turecka (która umożliwiła Polsce swobodne obrady sejmowe nad przemianą konstytucji)
 Do Branickiego hetmana.
 Rarogu — raróg, ptak z gatunku jastrzębia.
 Do niektórych chluby. Napisane po uchwale sejmu wielkiego, nakazującej zorganizowanie armji stotysięcznej: autor nie ufa szczerości niektórych posłów i nie ma wielkiej nadziei w urzeczywistnienie tej uchwały.
 Rozmowa o Konstytucji 3 maja. „Powrót posła“ J. U Niemcewicza (który sam był posłem z Inflant do Sejmu wielkiego 1788-1791) wystawiony został w Warszawie w czasie obrad sejmu w r. 1791. Było to dzieło, stworzone dla propagandy przez młodego, 34-letniego posła, przejętego do głębi swojem zadaniem i ideami nowej konstytucji. Była to pierwsza polska komedja polityczna. Jeden z objawów rozległej działalności patryjotycznej N. w czasie sejmu wielkiego.
 Podkomorzy — ojciec posła, Walerego; w jego domu odbywa się akcja całej komedji: chwalebna ich praca zawieszona — rzecz dzieje się w czasie limity (przerwy) sejmowej, gdy dokonywa się wybór nowych posłów (dla połączenia się z dawnymi w sejm wielki) w nieprzytomności jego — w nieobecności jego; Starosta — gość w domu Podkomorzego, zwolennik dawnego stanu rzeczy, zaślepiony w „złotej wolności“; pod Augustami — pod Sasami: promocje — darowizny; magnaci płacili postom, którzy w ich interesie sejmy zrywali, dzierżawą wiosek: straże, sejm gotowy — urządzenia, proponowane przez konstytucję 3 maja; sentymentów — uczuć, upodobań; prawa człowieka — naczelne hasło rewolucji francuskiej (1789), które wpłynęło także na uchwały konstytucji 3 maja; w letargu — w pozornej śmierci, stan snu chorobliwego o zewnętrz-