Strona:Kazimierz Wyka - Modernizm polski.djvu/331

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
V

W okresie międzywojennym termin ten usankcjonowany został w opracowaniach syntetycznych, zwłaszcza podręcznikowych[1]. Przyjęli go również krytycy marksistowscy[2]. Nie wzięto pod uwagę ani protestów Żeromskiego przeciw zaliczaniu „do jednego obozu tak zwanej Młodej Polski” pisarzy „wprost dlatego chyba, iż w pewnym okresie czasu, nic nie mając pomiędzy sobą wspólnego i nie znając się nawzajem osobiście w większości wypadków, jednocześnie byli młodymi ludźmi”[3], ani tym bardziej grymasów Przybyszewskiego:

Młoda Polska to nazwa, mnemotechniczna kategoria dla kształtującej się młodzieży — raz jeszcze to powtarzam — zupełnie taka sama kategoria jak romantyzm — kategoria stworzona dla tych, którzy nie są w stanie śledzić ciągłości Myśli Polskiej[4].

Warto jednak dodać, że w świadomości starszego pokolenia Młoda Polska miała jeszcze nadal sens dwoisty. Boy-Żeleński we wstępie do wyboru poezji Młodej Polski z roku 1939[5] wyjaśniał, że

potocznie określa się pojęciem Młodej Polski grupę pisarzy skupiających się dokoła krakowskiego „Życia” i potem „Chimery”. Ale w najogólniejszym pojęciu Młoda Polska to byłby cały okres naszej literatury, zespół pisarzy urodzonych prawie bez wyjątku po roku 1863, przeważnie koło 1870, którzy zjawili się między rokiem 1890 a 1910.

Historia literatury jednak coraz bardziej skłaniała się do rozpatrywania rozwoju piśmiennictwa jako przemiany prądów literackich i dążyła

  1. M. Szyjkowski Współczesna literatura polska z wypisami, Poznań 1923; — A. Galiński [L. Stolarzewicz] Młoda Polska, Łódź 1928; — M. Kridl Literatura polska XIX wieku. Część V. Młoda Polska, Warszawa 1933.
  2. H. S. Kamieński Pół wieku literatury polskiej. I, Moskwa 1931; — I. Fik Rodowód społeczny literatury polskiej, Kraków 1938.
  3. S. Żeromski Projekt Akademii Literatury Polskiej 1918, w: Pisma literackie i krytyczne, Warszawa 1963, s. 32.
  4. S. Przybyszewski Szlakiem duszy polskiej, Poznań 1917, s. 127.
  5. Młoda Polska. Wybór poezji. Opracował Tadeusz Żeleński (Boy), Wrocław 1947, s. 3. — Przesmycki nie zgodził się na zamieszczenie swych wierszy w tej antologii, pisząc do wydawnictwa Ossolineum (24 II 1939): „Ta grupa literacka powstała gdzieś po mnie i nie znalazła w wydawanej przeze mnie «Chimerze» żadnego akcesu”. (J. Detko Boy, Miriam i Młoda Polska, „Współczesność”, 1964, nr 24).}}