do wprowadzenia zasad periodyzacji i terminologii jednolitej — swoiście literackiej i porównywalnej z innymi literaturami. W związku z tym w opracowaniach naukowych i zarysach syntetycznych drugiej połowy dwudziestolecia „Młodą Polskę” zaczyna wypierać niekiedy „modernizm”[1] lub częściej „neoromantyzm”[2]. Termin „symbolizm” w zastosowaniu do całej niewerystycznej twórczości Młodej Polski zużytkowany został tylko przez czeskiego badacza Jana Machała[3].
Neoromantyzm znalazł dodatkowe uzasadnienie w koncepcji dwuprądowości procesu historycznoliterackiego, zarysowanej przez Juliana Krzyżanowskiego[4]. Autor zwracał przy tym trafnie uwagę na koegzystencję w tym prądzie symbolizmu, to jest elementów metafizyczno-mistycznych, i naturalizmu, powołując się na dzieła takie, jak Chłopi, Popioły, Wesele czy Hymny Kasprowicza.
Modernizm polski natomiast zacieśniony został przez Kazimierza Wykę w książce o tymże tytule (oddanej do druku w roku 1939, lecz opublikowanej dopiero w dwadzieścia lat później) do „wcześniejszej, przygotowawczej fazy twórczości pokolenia Młodej Polski, fazy związanej przede wszystkim z powstaniem indywidualizmu, z odrodzeniem metafizyki, z przesyceniem rodzajów literackich liryzmem i symboliką”[5], a obejmującej mniej więcej lata 1887—1903. Poza zasięgiem modernizmu znalazł się również współistniejący z nim
- ↑ T. Grabowski Krytyka literacka w Polsce w epoce realizmu i modernizmu, Poznań 1933; — tenże Historia literatury polskiej, t. II, Poznań 1936. Tę tendencję terminologiczną zapowiadały uprzednio prace: E. Boyé U kolebki modernizmu, Kraków 1922; — A. Szymankiewicz Z historii modernizmu w literaturze polskiej, „Przegląd Humanistyczny”, 1923, z. 1—2, a także rozprawy S. Kołaczkowskiego. Za terminem „modernizm”, a przeciw „neoromantyzmowi” opowiedział się również S. Cywiński: Sprawa podziału dziejów literatury polskiej na okresy, w: Prace historycznoliterackie. Księga zbiorowa ku czci Ignacego Chrzanowskiego, Kraków 1936, s. 56, 60.
- ↑ G. Korbut Literatura polska..., t. IV, Warszawa 1931; — K. Czachowski Obraz współczesnej literatury polskiej 1884 — 1934, t. I i II, Lwów 1934; — J. Kleiner Zarys historii literatury polskiej, t. II, Lwów 1939.
- ↑ J. Machał O symbolizmu v literatuře polské a ruské, Praha 1935; książka w Polsce zupełnie nie zauważona.
- ↑ J. Krzyżanowski Barok na tle prądów romantycznych, „Przegląd Współczesny” 1937, nr 2—3; — tenże Od średniowiecza do baroku, Warszawa 1938.
- ↑ K. Wyka, Modernizm polski Kraków 1959, s. 3.
