zachodnich aż po Ren nietylko w rolnictwie, ale i przy zakładach przemysłowych. Stąd znowu powstał alarm wśród patryotów niemieckich, że polski żywioł grozi zalewem nietylko kresowym prowincyom, ale nawet Berlinowi, Pomorzu, Westfalii i Nadrenii, że już tam na Zachodzie „tworzy własne gminy i chce mieć własne nabożeństwa”[1]. Czuły na każde zawołanie tych Benjaminków swych minister v. der Recke wydaje w listopadzie r. z. odpowiedni okólnik w sprawie wydalania rosyjskich i galicyjskich robotników, w którym poleca energicznie przestrzegać, by ci robotnicy tylko w rolnictwie i to najdalej do 15 listopada każdego roku, i to samotni (bez rodzin) zatrudniani byli. Ale i w dozwolonym czasie zatrudnienia w Niemczech mają robotnicy polscy z Królestwa i Galicyi „natychmiast być wydaleni, jeżeli się uprzykrzą (?) łączeniem się z krajowemi polskiemi od niemieckiego otoczenia odłączającemi się grupami robotniczemi”. Ze wszystkich też miast, zwłaszcza westfalskiego okręgu przemysłowego zaczęto tych polskich robotników wydalać z granic Rzeszy. Z samego Drotmundu np. wydalono 70. Tak więc rząd sam chroni ludność polską od niemczenia się, zamiast popierać ów prąd polskich robotników do zachodnich okręgów przemysłowych, gdzie garść ta niżej kulturą stojących Polaków niechybnieby w jednej lub drugiej generacyi uległa germanizacyi[2], gdyby jej nie wypominano tej polskości. Zdaje się także, że patryotyzmowi urzędników, dziennikarzy i profesorów ekonomii figle płata interes junkrów i przemysłowców. Pierwsi domagają się zupełnego zamknięcia granicy dla robotników „rosyjskich i galicyjskich”, gdyż stały wpływ tych „wschodnich hord koczowniczych niszczy niemiecką pracę cywilizacyjną nad polskim proletaryatem krajowym, z którymby Niemcy dali sobie radę”[3]. Drudzy atoli potrzebują tych polskich koczowników dla własnej kieszeni i dlatego to Izba rolnicza np. Marchii brandenburskiej żąda nawet przedłużenia terminu wydalenia polskiego robotnika
