czy obecny pruski system szkolny potrafi przyswoić dziatwie polskiej znajomość języka niemieckiego tak, aby się stał trwałym na całe życie dla niej nabytkiem; pytamy się atoli, czy wszyscy służyli w wojsku, czy wszyscy korzystali z obecnego systemu nauki? Czy więc domaganie się znajomości niemieckiego języka od setek tysięcy ludzi, którzy w t. zw. „polskiej szkole” przed r. 1873 naukę pobierali, nawet ze stanowiska pruskiego jest prawnem? A jednak nieraz słychać ze strony urzędników pocztowych czy kolejowych wymyślanie brutalne na kobiety, na staruszki za to, że po polsku poproszą o bilet lub o znaczek pocztowy[1]. Fizyk powiatowy w Wolsztynie, dr. Schroeder, ogłosił nawet w piśmie urzędowem, że nie zna polskiego języka i dlatego, kto po niemiecku nie umie z nim się porozumieć, ten niech przyprowadzi tłumacza[2]. Tak samo niejedna osoba z Królestwa Polskiego musiała szukać tłumacza, by otrzymać bilet przy kasie kolejowej np. w Poznaniu, w Jarocinie, przyczem nie szczędzono ze strony urzędników wyrazów oburzenia na przeklętą polską paplaninę, das verdammte polnische Gequatsche i t. d. W Rawiczu nie chciano niedawno temu przyjąć polskiego telegramu do Galicyi, choć ten sam urzędnik telegram angielski, francuski a nawet chiński niechybnieby przyjął. Tak samo prości chłopi otrzymują urzędowe pozwy, obwieszczenia, wszystko w języku niemieckim. Nieraz przychodzi nawet sołtys do księdza lub nauczyciela, by mu list urzędowy przetłumaczył. Dokuczliwy jest ten język urzędowy zwłaszcza szerokim warstwom rolniczym, które przymusowo zniewolone do zabezpieczenia się na wypadek choroby lub na starość, nietylko otrzymują książeczki służbowe niemieckie, ale wszelkie podania do państwowego urzędu ubezpieczenia w tym języku podawać są zniewoleni, płacąc za to swój krwawo zapracowany grosz pokątnym pisarzom. Cóż jednak znaczy dola lub niedola biednych robotników polskich wobec racyi stanu, że tylko wtedy pruskie te wschodnie prowincye pozostaną pruskiemi, jeżeli się zamienią na niemieckie[3].
Strona:Kazimierz Krotoski - Walka ekonomiczno-rasowa w Poznańskiem.pdf/73
Ta strona została przepisana.
