z uznania godną bezstronnością miała tylko względy ekonomiczne na oku. Gdy atoli w końcu roku 1893 się okazało, że na włości rentowych w całem państwie 1490, powstały od wydania prawa z r. 1891, w rękach polskich znajduje się 524, i że w W. Ks. Poznańskiem i Prusach Zachodnich połowa osadników, tj. około 400 była polskiej narodowości, powstał okropny hałas w obozie hakatystów i Germanii zaborczej. Podniesiono alarm w całej prasie, że Komisya generalna w r. 1893 prawie dwa razy tyle osadników osiedliła, niż Komisya kolonizacyjna, że zatem pruskie urzędy za pomocą pieniędzy państwa pruskiego wspierają systematyczną polonizacyę, a państwo pruskie działa jako polonizator[1]. Nie dziw, że wobec tak strasznych zarzutów Komisya uległa presyi i że wdrażanie nowych procedur rentowych w osadnictwie krajowem ustało prawie zupełnie. Wszędzie bowiem władza ta kładzie za warunek swej pomocy, aby część kolonii była oddana w ręce niemieckie i to w stosunku przez nią oznaczonym tak co do liczby osadników, jak co do obszaru ziemi. Chociaż pod tym względem wymagania Komisyi generalnej odpowiadają stosunkowi mieszanych narodowości w danej okolicy, słuszność przecież jest tylko pozorna. Wiadomo bowiem, że na niemiecką ludność, zamieszkałą w Poznańskiem, składają się przeważnie miasta, skąd przesiedlanie na wieś należy do nadzwyczajnych wyjątków. Wiadomo dalej, z jakiemi trudnościami walczyć musi Komisya kolonizacyjna, aby z dalekiego zachodu sprowadzać niemieckich kolonistów, i jak nieodpowiednim jest ten materyał osadniczy pomimo podjętych na wyszukanie go zachodów i kosztów. Łatwo więc zrozumieć, że cały zasób miejscowych osadników niemieckich jest zużyty i mimo najlepszej chęci przedsiębiorca parcelacyjny żądaniu Komisyi generalnej, aby osiedlić pewną liczbę Niemców, zadość uczynić nie może. Skoro więc parcelacya na przestrzeni przeznaczonej dla Polaków jest skończona, a Niemców na resztę parcel znaleść
- ↑ Die deutsche Ostmark. Der preussische Staat als Polonisator und Herr prof. Delbrück. Str. 30.
