tałem[1] Jeszcze przed powstaniem Komisyi Generalnej dla włości rentowych i Banku ziemskiego chłopi parcelowali między siebie folwarki dworskie. Tak np. w Słupi pod Rawiczem rozparcelowano przed 20 coś laty 2 folwarki tam istniejące, a dziś pragnęliby jakiego nowego dominium do nabycia parcelami. Fakt ten nieodosobniony świadczy, jak osadnictwo wewnętrzne w Poznańskiem opiera się na żywiołowej sile ruchu ludowego tamże i odpowiada istotnym potrzebom społeczeństwa.
Folwarki i obszary dworskie powyżej 100 hkt. zajmują w Poznańskiem 60%, w Prusach Zach. 49% całego obszaru, własność większa wynosi razem w tych prowincyach 2,435.000 hkt., a własność poniżej 100 hkt. zajmuje tylko 2,050.000 hkt., rozkładających się na 295.000 posiadłości. „Powiększanie — jak twierdzi wytrawny ekonomista nasz, p. Milewski[2] — liczby i obszaru średniej i małej własności jest tam ekonomicznie społecznie i narodowo wskazane. Z tej to potrzeby wypłynęły prawa z dnia 27 czerwca 1890 i 7 lipca 1891 r. o włościach rentowych i tej potrzebie czyni zadość i nasz skromny Bank ziemski w Poznaniu, powstały w r. 1888, jako odpowiedź na Komisyę kolonizacyjną. Ktokolwiek uprzytomni sobie, że do 30 czerwca r. 1896 wynosił kapitał zakładowy i akcye pierwszej emisyi Banku ziemskiego tylko 1,200.000 mk., że na akcye drugiej emisyi, dopełniające kapitał zakładowy do 2,000.000, wpłacono dopiero 637.745 mk. po dzień 30 czerwca r. 1897, ten nie odmówi pełnego uznania dla działalności Banku i osiągniętych rezultatów. Niemiecka Komisya kolonizacyjna osiedliła, pracując dwa lata dłużej i mając 100 milionów mk. kapitału, rodzin 1.900, Bank ziemski z kapitałem 50 razy mniejszym, 1291 na obszarze 14.655 hkt. za cenę 9,292.531 mk., z których nabywcy zapłacili 3,061.205 mk. Ułatwiła zrazu zadanie Bankowi zadanie Komisya generalna w Bydgoszczy, która początkowo
