Strona:Kazimierz Krotoski - Walka ekonomiczno-rasowa w Poznańskiem.pdf/53

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

lickie olendry, Radlińskie, Koźmińskie, Naramowickie, Oberskie, Młyńskie i t. d., zwłaszcza w pasie na granicy brandenburskiej i ślązkiej. Z tych czasów pochodzą także i głośne dziś osady katolickich „Bambrów” pod Poznaniem: Rataje, Jerzyce, Wilda, Górczyn i t. d. Ile Niemców już było w Poznańskiem przed rozbiorem, nie wiemy; wprawdzie polityczni pisarze pruscy podają pewne daty; np. Beheim Schwarzbach pisze, że w okręgu nadnoteckim w r. 1772 było 28% ludności niemiecko-protestanckiej, dziś 40%[1]; wedle memoryału jenerała Grolmana o Poznańskiem z dnia 25 marca r. 1832[2] było w r. 1815 w W. Ks. Poznańskiem 350.000 Niemców a 450.000 Polaków i Żydów. Cyfry te były widocznie zrobione pour le roi de Prusse, aby wykazać, jak dalece niemiecką jest ta nowonabyta prowincya. To jednak faktem, że robiono wszystko możliwe, aby ją zniemczyć; zwłaszcza przy sekularyzacyi dóbr kościelnych i klasztornych około r. 1831, osiedlono ogromne mnóstwo kolonistów niemieckich np. w dobrach klasztoru lubińskiego; powstały dalej osady czysto niemieckie, jak Rożewo, Rosenfeld około Krotoszyna, Szymanowo około Rawicza i setki innych, i uzyskano, że mniej więcej ⅓ ludności Poznańskiego była już w r. 1841 tak samo, jak i dziś, niemiecką[3]. Sukcesy te wywołały w świecie niemieckim pewne nadzieje, że prędzej czy później uda się proces asymilacyjny żywiołu polskiego. Wypowiada to wyraźnie znany z germanizatorskich zapędów naczelny prezes Flottwell[4]. Na szczęście sanabiles fecit Deus nationes.

 Wprawdzie niżej stojące w kulturze narody zawsze muszą

  1. ↑ Der Netzedistrikt zur Zeit der ersten Theilung Polens. Zeitschr. der hist. Gesellsch. für die Provinz Posen. 1892, t. VII i VIII.
  2. ↑ Fink l. c. str. 303.
  3. ↑ Memoryał naczelnego prezesa W. Ks. Pozn. Flottwella z 15 marca 1841 l. c. str. 306. Obecnie liczba ludności ewangelicko-niemieckiej po wsiach wynosi 330.000, z tego 22.000 przypada na właścicieli ziemskich i urzędników rządowych i prywatnych, w miastach 208.537 dusz. Liczbę katolików-Niemców podają różnie do 12.000, do 50.000 a nawet 125.000 dusz. Polen u. Deutsche in der Pr. Posen, str. 8.
  4. ↑ L. c. str. 306.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:Kazimierz_Krotoski_-_Walka_ekonomiczno-rasowa_w_Poznańskiem.pdf/53&oldid=3348426”