Strona:Kazimierz Krotoski - Walka ekonomiczno-rasowa w Poznańskiem.pdf/40

rzyła się w tej gałęzi handlowej niezdrowa konkurencya w niektórych miejscowościach; w polskim ręku są najlepsze winiarnie; dosyć mamy destylacyi, restauracyi, oberż i hoteli nawet; natomiast przydałoby się znacznie więcej handlów towarami krótkimi, galanteryjnymi i łokciowymi, które dotąd jeszcze są przeważnie w rękach żydowskich; za mało jest również handlów żelaza, choć przyznać trzeba, że w ostatnich czasach polskich firm w tym dziale wiele przybyło; za mało jest również handlów tak ważnym artykułem, jakim są węgle, drzewo opałowe, budulcowe. Przybyło znacznie handlów cygar. Handel trzodą chlewną, gęsiami, bydłem i końmi prowadzą z upodobaniem mieszkańcy pewnych miejscowości np. Kobylina, Czerniejewa, Gostynia, Krotoszyna, Lwówka, Opalenicy, Ponieca, Mieściska, Stęszewa, i robią ogółem biorąc, dobre interesa, a niejeden dorabia się znacznej, jak na nasze stosunki, fortuny. Z zadowoleniem należy skonstatować, że tak ważny u nas handel zbożowy zaczyna przechodzić w ręce polskie. Firm zbożowych 49 w 25 miejscowościach posiadamy obecnie; daleko nam jednak dotego, aby w każdem z 136 miast i miasteczek odbiorcą zboża od chłopa i dziedzica polskiego była firma polska.
 Co do przemysłu fabrycznego, to wyrób narzędzi rolniczych i machin jest dosyć licznie przez Polaków reprezentowany. Obecnie jest w księstwie 18 takich fabryk w rękach polskich, a wśród nich renomowana za granicą nawet fabryka machin, kotlarnia i lejarnia H. Cegielskiego. Około 10 cegielni parowych dalej 29 młynów parowych, fabryka jedna większa przyborów gorzelnianych, 4 fabryki wyrobów mosiężnych i miedzianych, 12 fabryk mniejszych cygar, 1 tutek, 1 waty, 1 musztardy i kilkadziesiąt innych tym podobnych zakładów mniejszych — oto wszystko, czem się pod względem przemysłu fabrycznego pochlubić możem. Nie wiele to jest — przemysł nasz fabryczny dopiero w powijakach; dużo na tem polu jest do zrobienia. Nie mamy fabryki zapałek, cykoryi, wyrobów ceramicznych, większych garbarni i t. d., wogóle całego szeregu produktów, za które obcym płacimy grube pieniądze, a które przy dobrej