ci sami profesorowie i urzędnicy zupełnie taką samą brutalną politykę wywłaszczania spokojnych współobywateli, podyktowaną chciwością i nietolerancyą narodową, chwalą i popierają w końcu XIX. wieku. Co za spaczenie pojęć etycznych w pewnej części społeczeństwa niemieckiego! Mniejsza jednakże o to, w ciągu 11 lat (1886—96) fundusz ów pochłonął 92.724 hekt. ziemi przeważnie polskiej, z czego na W. Ks. Poznańskie 67.352 hekt., tj. około 240.000 mórg pruskich wypada. Zapłacono za ten areał 56 milionów mk., przeciętnie dając za hektar 606 mk. Szczególnie 3 pierwsze lata działalności komisyi były dla nas straszne, gdyż zakupiono blisko 38.000 hekt., z tego 1.300 hekt. posiadłości włościańskich. W ostatnich 8 latach kupiła komisya 17.000 h., z tego włościańskich zaledwo 41 hekt., a w r. 1896 tylko 3.519 hekt., włościańskiej posiadłości żadnej. Nie trzeba atoli zapominać, że komisyi kolonizacyjnej ofiarowano w tym roku na sprzedaż z wolnej ręki 81 majątków wielkich i 27 posiadłości chłopskich, w tej liczbie ze strony polskiej 25 dóbr większych i 18 gospodarstw włościańskich. Wprawdzie komisya kupiła tylko 7 majątków większych, a z tych 4 o obszarze 1.725 hekt., jednak 1.794 hekt. ziemi sprzedali Polacy, a o niektórych łatwoby wykazać, że to uczynili lekkomyślnie, dla pozbycia się kłopotów agronomicznych, wcale nie zmuszeni kłopotami finansowej natury. Przeważnie bowiem korzystała komisya dawniej z terminów subhastacyjnych; z nabytych ogółem 148 majątków większych kupiła 199 pod młotem, a z 735 posiadłości włościańskich tylko 24 na licytacyi. Że komisya dziś, wobec tak licznych ofert właścicieli, z nich nie korzysta, pochodzi stąd, że kolonizacya odbywa się według pewnego planu, gromadząc większą liczbę kolonii obok siebie w powiatach wschodnich nadgranicznych lub najbardziej polskich; tak w powiecie odalanowskim o obszarze 479 km². zakupiono 2.684 hekt., w powiecie pleszewskim o obszarze 480 km². 1.843 hekt., w jarocińskim o ob. 720 km². 3.025 hekt., wrzesińskim o ob. 561 km². 5.130 hekt., gnieźnieńskim o ob. 561 km² 7.536 hekt., mogilnickim o ob. 732 km². 4.024 hekt,; ze środkowych, najbardziej polskich powiatów najwięcej wykupiono ziemi w powiecie żniń-
