zniesienie 1—2 godz. tygodniowo języka polskiego, zaprowadzonej z tylu ograniczeniami przez ministra Bossego. 2) Zakładanie niemieckich państwowych szkół freblowskich, handlowych, przemysłowych i rolniczych, poparcie przez państwo niemieckich teatrów. 3) Germanizacya wszystkich nazw lokalnych i administracyjnych (zamiast W. Ks. Poznańskie, Południowe Prusy). 4) Wzmocnienie niemieckiego stanu średniego przez wspieranie rzemieślników niemieckich i udzielanie taniego kredytu dla przemysłowców. Popieranie nauczycieli i duchownych ożywionych duchem niemieckim. 5) Wysyłanie polskich rekrutów do niemieckich prowincyi. 5) Ograniczenie, a względnie zakaz immigracyi polskich robotników z pod rosyjskiego zaboru. Osiedlanie niemieckich robotników jako dzierżawców w domenach rządowych. Utrudnianie naturalizacyi obcym w Rzeszy niemieckiej. 7) Wykluczenie Polaków od korzyści ustawodawstwa rentowego. 8) Rozszerzenie działalności komisyi kolonizacyjnej na Prusy Wschodnie i Śląsk i pomnożenie funduszu stumilionowego. Rozdzielanie włości rentowych wysłużonym podoficerom pochodzenia chłopskiego. Tak brzmi pierwszy hakatystyczno-pangermański program środków antypolskich uchwalony 9 września 1894[1]. W ciągu 3 lat od tej chwili ubiegłych pojawiło się w prasie i piśmiennictwie niemieckiem tych projektów cały potop i to tak różnorodnych i cudacznych, iż chyba faraonowego tylko sposobu do tępienia narodowości brakuje. Z tem wszystkiem, jeżeli się przypatrzymy treści tego pierwszego programu hakatystycznego i antypolskiej polityce rządu, to musimy skonstatować, że istnieje między tymi czynnikami ścisły związek, że hakatyzm w krucyacie antypolskiej to tylko przednia czata, po za którą stoi rząd ze swym systemem antypolskim wraz z większością sejmową na usługi rządowe w walce z Polakami oddaną.
I dla tego działalność tego związku jest tak nikczemna, gdyż zamiast uczciwie, jeżeli chcą koniecznie szerzyć niemczyznę na wschodnich kresach, dążyć przez pozytywną pracę do
- ↑ Die deutsche Ostmark, str. 42—44.
