Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/82

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

odpowiadały ogólnym zasadom. Wielką różnicę między deklaracją amerykańską, a francuską stanowi właśnie to, że w Ameryce instytucje poprzedzały uznanie praw jednostki, we Francji zaś były jego następstwem. Fatalny błąd niemieckiego zgromadzenia narodowego we Frankfurcie również tkwił w tem, że chciało ono najpierw unormować prawa jednostki, a dopiero następnie samo państwo. Państwo niemieckie jeszcze nie było założone, a już postanowiono, czego to nieistniejące państwo nie powinno, a co powinno czynić. Amerykanie mogli plan of government poprzedzać przez bill of rights, gdyż owe government i prawa przewodnie istniały oddawna.
Gotowość, z jaką Francuzi przyjęli idee amerykańskie, tłómaczy się wspólnością celów politycznych, do jakich zmierzały oba narody: stworzenie społeczeństwa demokratycznego, złożonego z jednostek równouprawionych, w którem władza publiczna pochodzi od narodu, a wszyscy dzierżący władzę są odpowiedzialni, i zabezpieczenie zakresu wolności osobistej, ograniczonej w pewnych kierunkach. Dążności te, jak już nadmienialiśmy, wywołał ucisk przez rządy wywierany i historyczny rozwój usiłowania zrzucenia tego jarzma. Ponieważ człowiekowi XVII stulecia szczególniej dotkliwie dawał się we znaki przymus religijny, wrażliwość jego w XVIII wieku potęguje się do tego stopnia, że żąda teraz od państwa znacznie większej miary wolności, jako swego nietykalnego dziedzictwa.
Jeśli nawet u różnych narodów tym dążeniom to-