Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/78

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zasady Locke’a uległy tu jednak głębokiemu przeobrażeniu, mianowicie z prawa objektywnego stały się subjektywnemi. Gdy Locke, podobnie jak później Rousseau, jednostkę podporządkowuje woli większości, ograniczonej wprawdzie względami na cele państwowe, teraz przeciwnie, jednostka stawia warunki, pod którymi łączy się ze społeczeństwem, a warunki te stają się jej prawami. Jednostka posiada więc prawa w państwie i do państwa, nie od państwa pochodzące.
Wskutek usiłowań angielskich ograniczenia tych praw powstaje myśl uroczystego ich ogłoszenia i bronienia. Ta przemiana zaszła pod wpływem Analysis Blackstone’a. Instrukcja parlamentarna przedrukowana jako dodatek do książki Otis’a[1], wyraża się zupełnie jak Blackstone w swem dziele anonimowem.

20 listopada roku 1772 na wniosek Samuela Adams’a zgromadzenie obywateli Bostonu uchwaliło wypracowany przezeń projekt deklaracji praw kolonistów, jako ludzi, chrześcjan i obywateli. Projekt, powołując się na Locke’a, głosi, że ludzie zakładają państwo za zgodą dobrowolną i że mają prawo najpierw mocą słusznej umowy ustanowić warunki i ograniczenia władzy państwowej, a następnie strzedz ich zachowywania. Na tej zasadzie koloniści żądają prawa

  1. Niesłusznie więc Rehm, Allg. Staatslehre s. 247 i d. uważa za źródło deklaracji Komentarze Blackstone’a, które ukazały się dopiero po wyjściu dzieła Otis’a. Porówn. Jellinek Allg. Staatslehre s. 375. Gierke s. 347 zgadza się z Rehmem, oczywiście jednak przeoczył moją replikę na pracę Rehma.