Strona:Jerzy Jellinek - Deklaracja praw człowieka i obywatela.pdf/21

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wzór, który w uchwale swej miało na myśli Zgromadzenie konstytucyjne.
Podnoszą często z uznaniem dobitny, treściwy styl, jak również realny charakter dokumentu amerykańskiego w przeciwieństwie do niejasnego nawału słów i doktrynerstwa deklaracji francuskiej[1]. Inni przeciwstawiają jej, jako udatniejsze, pierwsze Amendements konstytucji Stanów Zjednoczonych[2], lub nawet przypuszczają wpływ ich na deklarację francuską, mimo, że przeprowadzone zostały dopiero 26 sierpnia 1789. Błąd ten wyniknął stąd, że deklaracja z 1789 przyjętą została dosłownie przez konstytucję 3 września 1791 i dlatego wydaje się pochodzenia późniejszego osobom niedostatecznie obznajomionym z historją konstytucji we Francji, zwłaszcza jeśli miały przed sobą tylko teksty dokumentów konstytucyjnych.

Wszyscy jednak bez wyjątku badacze, którzy zajmują się wogóle epoką, poprzedzającą deklarację francuską, utrzymują, że pierwszy układ szeregu praw

  1. Porówn. Haüsser. Geschichte der franz. Revolution, 3 wyd., s. 169; H. Schulze. Lehrbuch des deutschen Staatsrechts I, s. 368; Stahl, Staatslehre 4 wyd., s. 523; Taine, La révolution I, s. 274: Ici rien de semblable aux déclarations précises de la Constitution américaine. W uwadze I: cf. la déclaration d’indepéndence de 4 juillet 1776. Dowiedziemy wkrótce, jak mało uzasadnionem jest to wynoszenie amerykan kosztem francuzów.
  2. Stahl st. 524; Taine l. c. We wzmiankowanej uwadze podkreśla szczególniej, że Jefferson’a propozycja wydania deklaracji praw została odrzuconą.