Przejdź do zawartości

Strona:Janusz Dmochowski - O kółkach i spółkach rolniczych.pdf/68

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jemnych powinności oraz poręczenie zupełnej wolności[1]. Siódmego Maja 1794 — uniwersał Kościuszki z obozu pod Połańcami. Artykuł I. Lud na mocy prawa używa opieki rządu narodowego. II. Każdy chłop jest wolny, może zamieszkać, gdzie zechce, byle o tem zawiadomił władzę i zapłacił długi, jeżeli je ma — i tak dalej; na końcu pomieszczone zobowiązanie, żeby duchowieństwo ogłosiło to z ambony.
Konstytucya Księstwa Warszawskiego. Artykuł czwarty: „Niewola jest zniesiona, wszyscy obywatele są równi przed prawem, stan włościański jest pod protekcyą prawa”.
20 Stycznia 1811 roku książę Drucki Lubecki listownie prosi księcia Kleofasa Ogińskiego, aby przedstawił cesarzowi Aleksandrowi I konieczność przywrócenia konstytucyi Trzeciego Maja co do włościan na Litwie.
9 Kwietnia 1814 roku Kościuszko listownie prosi Aleksandra I o uwolnienie i uwłaszczenie włościan oraz danie im szkół kosztem państwa.

26 Września 1845 roku szlachta galicyjska podaje adres do cesarza Ferdynanda I o uwolnie-

  1. Le Comte d'Angeberg. Actes diplomatiques concernant la Pologne, od roku 1762, stronice 243, 376, 470, 541, 599, 1018. On sait que c'est Catherine II, Paul I et même Alexandre I, comme Nicolas I, qui empêchaient les nobles et les proprietaires de Lithuanie et de la Ruthenie d'emanciper les paysans. En 1857 les Lithuaniens furent les premiers à provoquer auprès d'Alexandre II cette emancipation, str. 543.