Przejdź do zawartości

Strona:Janusz Dmochowski - O kółkach i spółkach rolniczych.pdf/59

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Relacye o mleczarniach artielskich dla naszego przykładu przedstawiłem. Z powyższego przekonywamy się, że społeczeństwa rosyjskiego nie można obwiniać ani o obojętność, ani o bezczynność w sprawie polepszenia bytu ludu, ale wszystko rozbija się o nizki poziom umysłowy i zapory administracyjne. Widzimy, że szkoła i dobry zarząd są podstawami powodzenia każdej pracy organizacyjnej[1].

  1. Powodzenie kolonii niemieckich na Kaukazie zniewala mnie do przytoczenia następującego faktu. Gazeta Прогрессивное сельское хозяйство № 3, r. 1885, opisuje, jak na posiedzeniu Wolnego Ekonomicznego Towarzystwa w Petersburgu A. W. Wereszczagin zdawał sprawę z kolonizacyi Kaukazu. „Wschodni pas wybrzeża morza Czarnego od Anapy do Batum, ciągnący się na 600 wiorst, przyłączony został do Rosyi w trzech różnych epokach. W roku 1803 i 4 przyjęły dobrowolnie poddaństwo rosyjskie Abchazya, Mingrelia, Imerecya i Gurya. W roku 1829 po traktacie adryanopolskim Turcya nominalnie odstąpiła niepodległe plemiona górskie między Anapą a Abchazyą, a zwycięstwa ostatniej wojny 1877—1879 oddały obwód Batumski. Z tych trzech nabytków najdrożej kosztowało wybrzeże i części, osiedlone przez górali. Przez lat 35 wrzała z nimi zacięta wojna, rozdmuchiwana przez tureckich i angielskich emisaryuszów, aby zaś izolować górali od wrogiego nam oddziaływania, trzeba było założyć nad brzegiem morza rząd fortec i utrzymywać flotyllę, złożoną z wojennych statków i łodzi, a oprócz tego przedsiębrać wyprawy w góry. Dwaj emisaryusze angielscy, James Bel i Łapiński, którzy przeżyli między temi plemionami lat