się kapitał użyteczności publicznej, bo tak zebrany pieniądz bezowocnym pozostać nie może.
Kooperatywa produkcyi jest mniej pewna od poprzedzającej, ale, jeżeli jest pomyślna, to wybitniejsze ma skutki. Tak dobrze służy rolnikom, jak i rzemieślnikom, i tu i tam podnosi siłę i korzyści pracujących.
Nareszcie kredyt kooperatywy staje się niejednokrotnie źródłem bogactwa, a ponieważ daje wierzycielowi wyjątkową gwarancyę, przeto mu środków brakować nie może. Raz założona kasa oszczędności staje się bankiem kredytowym.
Wszystkie trzy rodzaj kooperatywy pracują nie tylko nad udzieleniem opieki uczestnikom, ale i nad składaniem dla nich wspólnego kapitału.
Pożytek zwyczajnych kas oszczędności bywa zwykle bardzo zagadkowy, zebrane kapitały przelewane są do banku, który za nie kupuje rentę państwową, i społeczeństwo za marny procent zostaje pozbawione kapitałów obrotowych; brak gotówki podnosi stopę procentową i cały kraj zamiast zyskiwać, rujnuje się. Kapitały, zbierane oszczędnością całego społeczeństwa, winny być na jego pożytek obracane dla popierania handlu, przemysłu i rolnictwa. Zupełnie inaczej jest we Włoszech[1]. Każde towarzystwo, które pracuje i oszczędza, ma oddzielną kasę oszczędności, zło-
- ↑ La Prevoyance Sociale en Italie. Introduction par Mr. Leopold Mabilleau.
