Strona:Jana Długosza Dziejów Polskich ksiąg dwanaście - Tom V.djvu/56

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

skiém, a nazwa Wielkiego księstwa Litewskiego była zniesiona; niemniej, aby kraje Litewskie, Żmudzkie i Ruskie, obecnie Wielkie księstwo składające, przypuszczone były do tych samych praw, swobód i przywilejów, jakich ziemie Krakowska, Sandomierska, Sieradzka, Lubelska, Lwowska i Podolska używały. Wynieśli więc z swej strony panowie Polscy do Litewskich zapytanie: „czyliby chcieli na zawsze pod jednym z nimi królem zostawać?“ Po załatwieniu bowiem tego pytania, nie mógłby już powstać żaden spór o przywileje i umowy, ani o ziemię Podolską i powiaty wyżej wspomniane, gdy wszystkie jako jedno ciało nie miałyby żadnych osobnych granic i rozdziałów. Na taki wniosek bojarowie Litewscy, po wzajemnej między sobą naradzie, odpowiedzieli: „Że nie wymawiają się wcale od tego, aby podlegali jednemu królowi i rządcy, nie na zawsze wprawdzie, ale dopóty, pókąd Kazimierz król Polski, i jego prawe potomstwo, żyć i utrzymywać się będzie. Na to jednak zgodzić się i przystać nie mogą, iżby kraje Litewskie były z Koroną w ten sposób złączone i takiż sam los podzielały, jak ziemie Krakowska, Sieradzka i inne: byłoby to bowiem dla nich sromotą, zezwolić na zagładzenie tytułu Wielkiego księstwa Litewskiego, i zatratę zupełną swej chwały i imienia, przez zlanie się z królestwem Polskiém w jednę nierozdzielną całość.“ Żądali zatém i prosili usilnie, „aby uczyniono poprawkę w opisach, i zwrócono im ziemię Podolską z pomienionemi wyżej powiatami.“ Na to żądanie otrzymali od panów koronnych królestwa Polskiego taką odpowiedź: „Nie dawne to są czasy, ani w pamięci ludzkiej zatarte, ale owszem świeże i całemu światu w myśli przytomne, kiedy królestwo Polskie, odrzuciwszy wielu znakomitych książąt, którzy chciwie pragnęli jego berła, waszego książęcia Władysława, niegdy króla Polskiego, wtedy zwanego Jagiełłą, obrało swoim królem i panem, a to pod czterma wprzódy zastrzeżonemi warunkami. Naprzód, aby wiarę chrześciańską z całym narodem swoim przyjął. Powtóre, aby wszystkie kraje, które mu w ów czas podlegały, połączył na zawsze i zespolił z królestwem Polskiém. Po trzecie, aby skarby wszystkie obrócił na potrzeby królestwa Polskiego. Po czwarte, aby wszystkich jeńców chrześciańskich na wolność wypuścił. A wziąwszy go na stolicę królewską, dali mu w małżeństwo najdostojniejszą dziewicę Jadwigę, córkę Ludwika króla Polskiego i Węgierskiego. Jakoż król Władysław, pomny na swoje przyrzeczenia, przez wszystek czas żywota swego, radząc się tak swoich jako i obcych, przemyślał o środkach, jakiemiby zdołał kraje Litewskie z królestwem Polskiém na zawsze zjednoczyć. Wynalazł wreszcie ten najzbawienniejszy środek, że was najpierwej na chrzcie świętym odrodzonych porównał z nami w godnościach, zaszczytach i szlachectwie, i nadał wam herbowne klejnoty,