Strona:Jan Tarnowski - Projekt nowej ustawy konstytucyjnej.djvu/45

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wszelkich sprawach, w których byłaby zaangażowana administracja państwowa.

a) Jako Izba kasacyjna, Rada Stanu znosi nielegalne orzeczenia, np. komisyj rewizyjnych przy poborze do wojska, jak nie mniej takież postanowienia Izby Obrachunkowej (Cour des Comptes), etc.;
b) jako Izba apelacyjna, Rada Stanu zmienia wyroki Rad prefekturalnych, które w każdym departamencie stanowią radę administracyjną prefekta;
c) jako sąd pierwszej i ostatniej instancji, występuje Rada Stanu we wszystkich sprawach, gdzie wchodzą w grę władze publiczne, jako to: departamentalne, gminne itp., przeciwko którym skargi winny być wnoszone przed Radę stanu, z wyjątkiem odmiennego brzmienia obowiązującej w danym wypadku ustawy. Tu znanem jest powiedzenie, że Rada Stanu zmusza Państwo być „uczciwym człowiekiem”. (Le Conseil d’Etat astreint l’Etat á être honnête homme). l jako przykłady w tym kierunku służyć mogą wypadki następujące:

Znany wypadek tak zwanych „Łowców żmij” (Chasseurs de vipères), ubili 2.373 sztuk gadów i zażądali na zasadzie obiecanej premji 618.25 fr. nagrody. Prefekt odmówił pod pozorem, że kredyt został wyczerpany. Rada Stanu skazała władze departamentalne na zapłacenie żądanej sumy, motywując swe orzeczenie tem, że uchwała departamentalna była w tym wypadku zachętą. Wydaną w formie propozycji, jak nią jest np. etykieta na towarach wystawionych w oknie sklepowym. Państwo i jego fragmenty są jednostkami odpowiedzialnemi na równi ze wszystkiemi innemi, więc tę samą co i one ponosić muszą odpowiedzialność.
Wypadek znanego pisarza Piotra Loti, który będąc zarazem oficerem marynarki, został nieprawnie przeniesiony w stan spoczynku. Rada Stanu uchyliła ten wyrok i Piotr Loti mógł powrócić do służby z należnym mu awansem.
Wypadek pewnego prefekta, który został odwołany na zasadzie fałszywego oskarżenia, zarzucającego mu niegodne zachowanie się podczas wojny, w czasie inwazji. Rada Stanu odwoła-