ków, wśród których miłość powstać może. Bądź co bądź, oświadczył się Helenie i prosił o jej rękę w wyrazach gorących, pełnych szczerego uczucia, i był szczęśliwym, gdy w odpowiedzi na to, bez wszelkiej pruderyi oparła głowę na jego ramieniu, mieniąc się uradowaną, wdzięczną, dumną z jego wyboru. Gdy wspominał o swoim wieku, odparła, że jest tylko o dwanaście lat młodszą od niego, jednem słowem, postępowała z nim otwarcie, bez kokieteryi, bez zwykłych oklepanych sztuczek panieńskich, co go niezmiernie cieszyło. Nie było mowy o zezwoleniu matki — panna Helena była pełnoletnią i powiedziała to stanowczo pani Podwalskiej na parę godzin przed deklaracyą p. Tadeusza, odmawiając oraz kategorycznie swojej interwencyi w sprawie owych dwudziestu tysięcy, których ksiądz Stodolski potrzebował na budowę kaplicy dla przytuliska OO. zgromadzenia apostolskiego św. Jakóba z Kompostelli. Umówiono się, że ślub ma nastąpić jak najprędzej, przedtem atoli p. Tadeusz, jak mówił, uważał za swój obowiązek wyznać przyszłej swojej żonie, że ma — wychowankę, której zapewnił dość znaczny posag i do której bardzo jest przywiązanym. Panna Helena nie czuła potrzeby ukrywać wrażenia, jakie wywarło na niej to wyznanie p. Tadeusza — wszak mógł przypisać jej pomięszanie różnym przypuszczeniom co do pobudek jego nadzwyczajnego przywiązania do tej wychowanki. Odparła mu szybko, że przeszłość nie powinna rzucać cienia na przyszłe ich szczęście, ani być przyczyną niezgody — zwłaszcza gdy i ona ma sobie niejedno do wyrzucenia, a nawet, co do jednego punktu, winna mu równie otwarte wyznanie. P. Tadeuszowi uderzyło serce żywiej na te słowa, przez chwilę spodziewał się, że tajemnica, której wzajemne wyjawienie odkładał na lata, przestanie już teraz istnieć między nim a Heleną. Póki ona sama chciała ukrywać ją, póty czuł, jak bolesnem byłoby dla niej, gdyby wiedziała, że nic mu nie jest tajnem, póty był zdecydowanym, oszczędzać jej fałszywą ambicyę i z wszelką delikatnością uwzględniać pobudki, dla których milczała. Gdyby jednak chciała powiedzieć mu, co już wie-
