błami i całą czeredą nocnych straszydeł zaludniła zamczysko. Pełne rozmaitości urocze Pieniny[1], to nagiemi, to obrosłemi świerkiem skałami przeglądają się w burzliwym Dunajcu. Ku zachodowi rozwija się szeroki widnokrąg nowotarskiéj doliny, a nad tém wszystkiém, jak tamtoświatowe duchy, unoszą się olbrzymie Tatry, śnieżną bielą odziane. Dzikość tego miejsca, brak ruchu, życia, przeznaczyły ten zamek na siedlisko zbójców, którzy go kilkakrotnie zamieszkiwali.
Zbudowanie zamku Czorsztyna odnosi się do najodleglejszych wieków. Kazimiérz W. odmurował go, rozszerzył i umocnił. W r. 1401 opanowali ten zamek Grot Słupecki herbu Rawicz, i Jan Rogala kasztelan inowrocławski; naczelnicy bandy rozbójniczéj, jak orły z Czorsztyna czyhali na zdobycz[2]. Dopiéro r. 1402 pewien dworzanin Jagiełły zamek ten zdobył; Słupecki uszedł, a Rogala pojmany długo zostawał w więzieniu, aż za przyczyną Zawiszy Czarnego, król go wolnością obdarzył[3]. Podobnież r. 1434 rabusie z Czechów i Rusinów złożeni, wypadając z Czorsztyna, wielkie w kraju i w Węgrzech szkody czynili. Na zjeździe Zygmunta cesarza z Władysławem Jagiełło w Lubowni, Jagiełło wziął zastawem od cesarza Spiż za 37000 kóp gr. prag.; w akcie téj ugody dodano: „Aby pieniądze w zamku Dunajcu złożone, przez królewskich ludzi do Czorsztyna posłano”[4]. Przebywał tutaj Jagiełło w roku 1423, i w czwartą niedzielę postu wyruszył z Czorsztyna, a na polach wsi Sromowce spotkawszy się z cesarzem Zygmuntem, udali się do Kesmarku na Węgry, gdzie traktat przyjaźni między sobą spisali[5]. Władysław Warneńczyk kr. pols. udając się na objęcie tronu do Węgier 1440 roku, przybył tu z świetnym orszakiem, i rozstał się z odprowadzającą go matką Zofią i bratem Kazimierzem, zkąd więcéj nie wrócił.
Zamek w Czorsztynie (jak lustracya podaje w r. 1616) był w dobrym stanie budowy, chociaż nader źle uzbrojony; miał tylko 4 hakownice i żadnéj innéj strzelby. Kiedy Jan Kazimiérz pod Beresteczkiem opierał się Kozakom i Tatarom, Chmielnicki usiło-
- ↑ Pieniny zajmują jednę milę ☐. Poczynają się pod Czorsztynem, a kończą za Krościenkiem. Najwyższy szczyt Pienin zwie się Sokalica.
- ↑ Grot Słupecki oddał się życiu awanturniczemu natenczas, gdy został z kraju wywołany za zabicie Jana Ossolińskiego kasztel. wiślic. w zwadzie o granicę wsi Dwukłos (Niesiecki. Bielski tom 13 str. 213).
- ↑ Kromer, De origine et rebus gestis Polon.
- ↑ Generzych: Osobliwości miasta Keszmarku, tom I, str. 148.
- ↑ Moraczewski: Dzieje rzeczyposp. pol. T. 2, str. 132.
